Temlikname nedir örnek arayışında olanlar için bu yazı bir rehber niteliğindedir. Sahip olduğunuz bir alacağı, örneğin birinden alacağınız parayı, bir kira alacağını veya herhangi bir hakkı başka bir kişiye devretme ihtiyacı duyduğunuzda karşınıza çıkacak hukuki araç temliktir. Peki, bir alacak başkasına nasıl devredilir ve bu süreçte nelere dikkat edilmelidir? Bu yazımızda, alacağın temliki nasıl yapılır, hakkın devri sözleşmesi olarak da bilinen temliknamenin detaylarını, borçlar kanunu temlik hükümleri çerçevesinde ele alacağız. Ayrıca, temlikname geçerlilik şartları, alacak devri bildirimi zorunlu mu gibi kritik sorulara yanıt arayacak ve borçlunun rızası gerekir mi temlik konusunu aydınlatacağız. Kambiyo senedi temliki farkı gibi önemli ayrımlara da değinerek, borçlar hukuku sözleşmeler ve genel devir sözleşmeleri hakkında kapsamlı bilgi sunacağız.
Ayrıca bu yazıda ele aldığımız konuları okumak yerine dinlemek isterseniz aynı konuları tartıştığımız podcast bölümümüzü aşağıdan kolayca dinleyebilirsiniz:
Alacağın Temliki (Temlikname) Kavramı ve Hukuki Dayanağı
Alacağın temliki, mevcut bir alacak hakkının, alacaklı (devreden) tarafından bir başkasına (devralan) yazılı bir sözleşme ile devredilmesi işlemidir. Bu işlem sonucunda, alacak hakkı tüm ferileriyle birlikte devralana geçer.
- Türk Borçlar Kanunu (TBK) madde 183 ve devamında borçlar kanunu temlik hükümleri düzenlenmiştir.
- Temlikname, bu devir işlemini belgeleyen yazılı sözleşmeye verilen isimdir.
- Temlik ile alacaklı değişir, borç ilişkisinin diğer unsurları (borç miktarı, vadesi vb.) genellikle aynı kalır.
Temlikname Türleri Nelerdir?
Temlikname, devredilen alacağın niteliğine veya devir amacına göre farklılık gösterebilir.
- İradi Temlik: Alacaklının kendi isteğiyle yaptığı temliktir. En yaygın türdür.
- Kanuni Temlik: Kanun gereği kendiliğinden gerçekleşen temliktir (Örn: Miras yoluyla alacakların mirasçılara geçmesi).
- Yargısal Temlik: Mahkeme kararıyla gerçekleşen temliktir (Örn: İcra yoluyla alacağın haczedilip satılması).
Temlikname Nasıl Hazırlanır ve Geçerlilik Şartları Nelerdir?
Bir temlikname geçerlilik şartları eksiksiz yerine getirildiğinde hukuki sonuç doğurur. Aksi halde yapılan devir geçersiz sayılabilir.
Yazılı Şekil Şartı
- Temlikname nedir örnek belgelerde de görüleceği üzere, alacağın temliki sözleşmesinin en önemli geçerlilik şartı yazılı şekilde yapılmasıdır. (TBK m. 184/1)
- Adi yazılı şekil yeterlidir; noter onayı zorunlu olmamakla birlikte ispat kolaylığı açısından tercih edilebilir.
- Sözlü temlik geçersizdir.
Temlik Edilebilecek Alacaklar
- Kural olarak, devri kanunen yasaklanmamış veya taraflarca aksi kararlaştırılmamış tüm alacaklar temlik edilebilir.
- Mevcut ve doğmuş alacaklar temlik edilebileceği gibi, gelecekte doğacak alacaklar da (yeterince belirlenebilir olması kaydıyla) temlik edilebilir.
- Örneğin, bir kira sözleşmesinden doğacak gelecekteki kira alacakları temlik edilebilir. Bu konuda Gayrimenkul Hukuku ve Emlak İşlemleri kategorimizdeki yazılarımızda detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Temlik Yasağı Olmaması
- Kanunla (örn: nafaka alacağı gibi kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar) veya sözleşmeyle temlik yasağı getirilmemiş olmalıdır.
- İş sözleşmesinden doğan bazı alacakların temliki konusunda İş Hukuku ve Çalışma Hakları sayfamızı inceleyebilirsiniz.
Tarafların Ehliyeti
Devreden (alacaklı) ve devralan (yeni alacaklı) kişilerin temlik sözleşmesi yapma ehliyetine sahip olması gerekir. Yani ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmamalıdırlar.
Alacağın Devri Sürecinde Borçlunun Durumu ve Bildirim
Alacağın temliki nasıl yapılır sorusunun önemli bir adımı da borçlunun durumudur.
Borçlunun Rızası Gerekir mi Temlik İçin?
- Borçlunun rızası gerekir mi temlik için sıkça sorulan bir sorudur. Kural olarak, alacağın temliki için borçlunun rızası gerekmez. (TBK m. 183/1)
- Alacaklı, borçlunun onayını almaksızın alacağını üçüncü bir kişiye devredebilir.
- Ancak, bazı durumlarda sözleşme ile borçlunun rızası şart koşulmuş olabilir. Bu tür özel durumlar için Medeni Hukuk ve Uygulamaları sayfamızdaki makalelere göz atabilirsiniz.
Alacak Devri Bildirimi Zorunlu mu? Neden Önemlidir?
- Alacak devri bildirimi zorunlu mu? Kanunen devrin geçerliliği için zorunlu değildir. Ancak, bildirim yapılmazsa önemli sonuçlar doğabilir.
- Bildirimin Önemi:
- İyi Niyetli Ödeme: Borçlu, temlikten haberdar değilse ve eski alacaklıya ödeme yaparsa borcundan kurtulur (TBK m. 186). Yeni alacaklı bu durumda eski alacaklıya rücu etmek zorunda kalır.
- Def’ilerin Kullanımı: Borçlu, temliki öğrendiği anda eski alacaklıya karşı sahip olduğu savunmaları (def’ileri) yeni alacaklıya karşı da ileri sürebilir (TBK m. 188).
- Bildirim, noter aracılığıyla ihtarname çekilerek veya güvenli elektronik imza ile yapılabilir. Bu süreçlerde İcra ve İflas Hukuku alanındaki tecrübelerimizden faydalanabilirsiniz.
Temliknamenin Sonuçları Nelerdir?
Alacaklının Değişmesi
- Temlik ile birlikte alacak hakkı, tüm yan hakları (faiz, teminat vb.) ile birlikte devralana geçer.
- Devreden, alacak üzerindeki tasarruf yetkisini kaybeder.
Borçlunun Yükümlülükleri
- Borçlu, temlik kendisine bildirildikten sonra borcunu yeni alacaklıya ödemekle yükümlüdür.
- Bildirimden önce eski alacaklıya yaptığı ödeme geçerlidir.
Devredenin Sorumluluğu
- Karşılıklı Temlik (İvazlı Temlik): Eğer temlik bir bedel karşılığında yapılmışsa, devreden alacağın varlığından ve borçlunun ödeme gücünden sorumlu olabilir (TBK m. 191). Bu sorumluluğun kapsamı sözleşmeyle daraltılabilir veya genişletilebilir.
- Karşılıksız Temlik (Bağışlama Amaçlı): Devreden kural olarak sorumlu değildir.
- Bu tür sorumluluklar Tazminat Hukuku ve Maddi Zararlar kapsamında değerlendirilebilir.
Hakkın Devri Sözleşmesi ve Temlikname Örneği
Hakkın devri sözleşmesi olarak da anılan temlikname, belirli unsurları içermelidir. İşte basit bir temlikname nedir örnek içeriği:
- Taraflar: Devredenin (eski alacaklı) ve devralanın (yeni alacaklı) adı, soyadı/unvanı, TC kimlik/vergi numarası ve adresleri.
- Devredilen Alacak: Alacağın kaynağı (sözleşme, fatura vb.), borçlusu, tutarı, vadesi gibi alacağı belirli kılacak tüm detaylar.
- Devir Beyanı: Devredenin, söz konusu alacağı devralana devrettiğine dair açık ve net beyanı.
- Tarih ve İmza: Sözleşmenin düzenlendiği tarih ve tarafların (veya yetkili temsilcilerinin) imzaları.
- (İsteğe Bağlı) Devir Bedeli: Karşılıklı temliklerde devir bedeli belirtilebilir.
Örnek Cümle: “Ben, [Devredenin Adı Soyadı], [Borçlunun Adı Soyadı]’ndan olan [Alacak Miktarı] TL tutarındaki, [Alacağın Kaynağı] kaynaklı alacağımı, tüm ferileriyle birlikte [Devralanın Adı Soyadı]’na işbu temlikname ile devretmiş bulunmaktayım.”
Daha karmaşık temlik sözleşmeleri ve hukuki süreçler için profesyonel destek almanız önemlidir. Blog ve Haberler sayfamızda güncel hukuki gelişmeleri takip edebilirsiniz.
Kambiyo Senedi Temliki Farkı Nedir?
Kambiyo senedi temliki farkı önemlidir. Çek, bono, poliçe gibi kambiyo senetleri de bir alacak hakkını temsil eder ancak bunların devri genellikle “ciro” ve “teslim” yoluyla olur.
- Alacağın Temliki: Adi alacaklar için geçerlidir ve yazılı şekil şartına tabidir. Borçlunun rızası aranmaz.
- Kambiyo Senedi Devri (Ciro): Özel şekil şartlarına (örn: senedin arkasına ciro şerhi) ve kurallara tabidir. Ciro ile devralan genellikle daha güçlü bir hukuki korumaya sahip olur.
- Borçlar hukuku sözleşmeler arasında yer alan temlik, kambiyo hukukunun özel düzenlemelerinden ayrılır. Bu konuda detaylı bilgi için Kambiyo Senedi Nedir? Çek, Bono, Poliçe başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Alacağın Temlikinde Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar
- Vergilendirme: Alacağın temliki bazı durumlarda vergisel sonuçlar doğurabilir. Özellikle ticari alacakların devrinde bu konu önemlidir. Vergi Hukuku ve Vergi İhtilafları kategorimiz bu konuda size yol gösterebilir.
- Uyuşmazlıklar: Temlik sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda genel mahkemeler görevlidir. Mahkeme Süreci Nasıl İşler (Basit Anlatım) yazımız sürece dair genel bir fikir verebilir.
- Uluslararası Temlikler: Eğer alacak veya taraflardan biri yabancı unsurlu ise Uluslararası Hukuk ve Yabancı Mahkeme Kararları kuralları devreye girebilir.
Sonuç: Alacağın Devri ve Temliknamenin Önemi
Temlikname, alacaklarınızı etkin bir şekilde yönetmek, likidite sağlamak veya hukuki ilişkilerinizi düzenlemek için güçlü bir araçtır. Alacağın temliki nasıl yapılır sorusunun cevabı, doğru ve eksiksiz bir hakkın devri sözleşmesi hazırlamaktan geçer. Temlikname geçerlilik şartları ve alacak devri bildirimi gibi usuli gerekliliklere dikkat etmek, olası hukuki sorunların önüne geçecektir. Unutmayın ki, borçlar kanunu temlik hükümleri bu sürecin temelini oluşturur ve her devir sözleşmesi kendi özel koşullarına göre değerlendirilmelidir.
Temlikname ve alacağın devri konusunda daha fazla akademik bilgi ve yasal düzenlemeler için Mevzuat Bilgi Sistemi incelenebilir.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
