İş yerlerinde psikolojik taciz (mobbing), çalışanların hem mesleki hem de kişisel yaşamlarını derinden etkileyen ciddi bir sorundur. Türkiye’de mobbingle mücadele konusunda yapılan yasal düzenlemeler, bu sorunun önlenmesi ve mağdurların haklarının korunması açısından büyük önem taşımaktadır. 5 Mart 2025’te Resmi Gazete’de yayımlanan 2025/3 sayılı Mobbing Genelgesi, işverenler ve çalışanlar için önemli değişiklikler getiriyor. Bu makalede, genelgenin detaylarını ve mobbingle mücadelede dikkat edilmesi gereken noktaları ele alacağız.
1. Mobbing Nedir ve İş Yerlerinde Nasıl Ortaya Çıkar?
Psikolojik taciz (mobbing), bir çalışanın iş yerinde sistematik olarak aşağılanması, dışlanması veya görevleriyle yıldırılmaya çalışılması gibi davranışlarla kendini gösterir. Bu tür davranışlar, çalışanların motivasyonunu düşürür, iş verimini azaltır ve hatta ciddi psikolojik sorunlara yol açabilir.
Mobbing Türleri:
- Dışlama: Çalışanın iş yerindeki sosyal ve mesleki faaliyetlerden uzaklaştırılması.
- Aşağılama: Çalışanın kişisel veya mesleki becerilerinin küçümsenmesi.
- Hakaret: Sözlü veya yazılı olarak çalışana yönelik saldırgan ifadeler kullanılması.
- Görevle Yıldırma: Çalışana aşırı veya anlamsız görevler verilerek baskı oluşturulması.
2. 2025/3 Sayılı Genelge Neler Getiriyor?
2025/3 sayılı Mobbing Genelgesi, 2011/2 sayılı genelgenin yerini alarak yürürlüğe girdi. Bu yeni genelge, çalışanların mobbinge karşı başvurabileceği resmi mercileri genişletirken, işverenlere de yeni yükümlülükler getiriyor.
Genelgenin Getirdiği Yenilikler:
- 2011/2 Sayılı Genelgenin Yürürlükten Kaldırılması: Eski genelge yerine daha kapsamlı bir düzenleme getirildi.
- Çalışanlar İçin Başvuru Mekanizmaları: Mobbing mağdurları, daha fazla resmi merciye başvurabilecek.
- İşveren Yükümlülükleri: İşverenler, mobbingi önlemek için risk analizleri yapmak ve önleyici politikalar geliştirmekle yükümlü.
- Farkındalık Eğitimleri: Çalışanlara yönelik mobbingle mücadele eğitimleri zorunlu hale getirildi.
3. Çalışanların Hakları ve Başvuru Süreçleri
Mobbinge uğrayan çalışanlar, şikayetlerini resmi mercilere ileterek haklarını arayabilirler. Bu merciler arasında:
- Çalıştıkları Kurum veya Kuruluş: İlk başvuru yeri, çalışanın bağlı olduğu kurumdur.
- Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER): Çevrimiçi veya telefonla başvuru yapılabilir.
- TBMM Dilekçe Komisyonu: Yazılı dilekçe ile başvuru imkanı sunar.
- ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi: Ücretsiz danışmanlık ve başvuru desteği sağlar.
- Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK): Ayrımcılık ve mobbing şikayetleri için başvurulabilir.
- Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman): Kamu çalışanları için başvuru merciidir.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı: İş yerindeki mobbing şikayetleri için resmi başvuru yapılabilir.
Başvuru Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Delil toplama (e-posta, mesaj, tanık ifadeleri vb.).
- Gizliliğin korunması ve sürecin takibi.
4. İşverenler ve Yöneticiler İçin Yeni Yükümlülükler
Yeni genelge, işverenlere ve yöneticilere mobbingle mücadelede önemli sorumluluklar yüklüyor. İş yerinde psikolojik tacizi önlemek için alınması gereken tedbirler şunlardır:
- Risk Analizleri: İş yerinde mobbing risklerini belirlemek ve önlemek için düzenli analizler yapılmalı.
- Önleyici Politikalar: Mobbingle mücadele için kurumsal politikalar geliştirilmeli.
- Toplu İş Sözleşmeleri: Sözleşmelerde mobbinge karşı hükümler artırılmalı.
5. Psikolojik Tacizle Mücadelede Eğitim ve Farkındalık Çalışmaları
2025/3 sayılı genelge, çalışanlara yönelik eğitim programlarını zorunlu hale getiriyor. Kurumlar, bilinçlendirme faaliyetlerini artırmak ve mobbingle mücadele konusunda farkındalık yaratmakla yükümlü. Ayrıca, ALO 170 hattı üzerinden psikolog desteği sağlanmaya devam edecek.
6. Mobbing İddialarında Gizlilik ve Adaletin Sağlanması
Mobbing iddialarında, şikayet süreçlerinin gizliliğinin korunması büyük önem taşıyor. Ayrıca, asılsız iddiaların kurumsal itibar üzerindeki etkisi ve hukuki boyutu da dikkate alınmalıdır.
Sonuç
”2025/3 sayılı Mobbing Genelgesi, iş yerlerinde mobbingin önlenmesi ve mağdurların haklarının korunması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. İşverenlerin ve çalışanların bu yeni düzenlemeleri dikkatlice incelemesi ve uygulaması gerekiyor. Mobbing mağdurlarının haklarını bilmeleri ve başvuru süreçlerinde dikkatli olmaları büyük önem taşıyor.
Daha fazla bilgi için Resmi Gazete linkini inceleyebilir veya ana sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Mobbingle ilgili sorularınız veya başvuru süreçleri hakkında daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçin! Yazımızı paylaşarak daha fazla kişinin bu önemli konuda bilinçlenmesine katkıda bulunabilirsiniz.
SSS (Sıkça Sorulan Sorular):
1. Mobbing nedir?
Mobbing, bir çalışanın iş yerinde sistematik olarak aşağılanması, dışlanması veya görevleriyle yıldırılmaya çalışılması gibi davranışlarla kendini gösteren psikolojik tacizdir.
2. 2025/3 sayılı Mobbing Genelgesi neler getiriyor?
2025/3 sayılı genelge, çalışanlar için başvuru mekanizmalarını genişletiyor, işverenlere yeni yükümlülükler getiriyor ve mobbingle mücadele eğitimlerini zorunlu hale getiriyor.
3. Mobbinge uğrayan çalışanlar nereye başvurabilir?
Mobbing mağdurları, çalıştıkları kurum, CİMER, TBMM Dilekçe Komisyonu, ALO 170, TİHEK, Kamu Denetçiliği Kurumu ve Çalışma Bakanlığı gibi resmi mercilere başvurabilir.
4. İşverenlerin mobbingle mücadelede yükümlülükleri nelerdir?
İşverenler, mobbingi önlemek için risk analizleri yapmak, önleyici politikalar geliştirmek ve çalışanlara yönelik farkındalık eğitimleri düzenlemekle yükümlüdür.
6. Mobbing genelgesi çalışanlar için ne gibi avantajlar sağlıyor?
Genelge, çalışanların mobbinge karşı daha fazla resmi merciye başvurmasını kolaylaştırıyor, eğitim ve destek mekanizmalarını artırıyor ve işverenlerin mobbingle mücadelede daha aktif rol almasını sağlıyor.
5. Mobbing iddialarında gizlilik nasıl sağlanır?
Mobbing iddialarında, şikayet süreçlerinin gizliliği korunur. Bu, hem mağdurların güvenliği hem de adil bir soruşturma süreci için önemlidir.
İLETİŞİME GEÇİN