Yaşadığınız binada veya yan komşunuzun mülkünde kaçak yapı şikayet konusu gündeme mi geldi? Belki de onaylı mimari projeye aykırı bir tadilatla karşılaştınız. Balkonun kapatılması, izinsiz kat çıkılması veya taşıyıcı duvarlara müdahale edilmesi gibi durumlar sıkça yaşanır. Bu tür imara aykırı uygulamalar, hem komşuluk ilişkilerini zedeler hem de mülkünüzün değerini olumsuz etkileyebilir. En önemlisi de bina güvenliğini tehlikeye atabilir. Peki, bu durumda ne yapmalısınız? Nereye başvurmalı, hangi adımları izlemelisiniz? Bu yazıda, komşunuzun yaptığı kaçak inşaat veya projeye aykırı tadilatları nasıl şikayet edeceğinizi detaylıca anlatacağız.
Kaçak Yapı ve Projeye Aykırı Tadilat Nedir?
Öncelikle hangi durumların şikayete konu olabileceğini netleştirelim. İki temel kavram öne çıkar:
- Kaçak Yapı: İmar mevzuatına göre gerekli izinler alınmadan (ruhsatsız) veya alınan ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılardır. Sıfırdan inşa edilen bir eklenti veya bina bu kapsama girebilir.
- Projeye Aykırı Tadilat: Binanın belediye tarafından onaylanmış mimari projesine uymayan değişikliklerdir. Bu tadilatlar, binanın statiğini, görünümünü veya ortak alan kullanımını etkileyebilir.
Sık Karşılaşılan Örnekler:
- Balkonların izinsiz olarak kapatılıp odaya dahil edilmesi.
- Çatı katına izinsiz eklemeler yapılması, kat çıkılması.
- Binanın taşıyıcı sistemine (kolon, kiriş vb.) müdahale edilmesi.
- Ortak alanların (bahçe, sığınak, otopark vb.) kişisel kullanıma açılması veya değiştirilmesi.
- Binanın dış cephesinde projeye aykırı değişiklikler yapılması.
- Dükkan gibi bağımsız bölümlerin kullanım amacının izinsiz değiştirilmesi.
Bu tür durumlar, İmar Kanunu ve Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine aykırılık teşkil eder.
İmara Aykırı Yapı Tespiti Neden Önemli?
- Yasal Zorunluluk: İmar mevzuatına uymak herkesin görevidir. Aykırılıklar yasal sonuçlar doğurur.
- Bina Güvenliği: Özellikle taşıyıcı sisteme yapılan müdahaleler, deprem gibi afetlerde ciddi risk oluşturur. İmara aykırı yapı tespiti bu riskleri ortaya çıkarır.
- Mülk Değeri: Binadaki usulsüzlükler, tüm bağımsız bölümlerin değerini düşürebilir.
- Adil Kullanım: Ortak alanlara yapılan müdahaleler, diğer kat maliklerinin haklarını ihlal eder.
- Emsal Teşkil Etmesini Önleme: Bir usulsüzlüğe göz yumulması, başkalarının da benzer ihlaller yapmasına yol açabilir.
Kaçak Yapı Şikayeti Nereye ve Nasıl Yapılır?
Yetkili Birim: Belediye İmar Müdürlüğü
Şikayetler, yapının bulunduğu yerdeki ilçe belediyesinin İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’ne yapılmalıdır. Eğer yapı Büyükşehir Belediyesi sınırları içindeyse ve özel bir durumu varsa (örn: tarihi eser, sit alanı vb.), Büyükşehir Belediyesi de yetkili olabilir. Ancak genellikle ilk başvuru ilçe belediyesine yapılır. Belediye imar şikayet mekanizması bu müdürlük üzerinden işler.
Şikayet Yöntemleri
Şikayetinizi birkaç farklı yolla iletebilirsiniz:
- Yazılı Dilekçe: En resmi ve etkili yöntemdir. Bir kaçak yapı şikayet dilekçesi hazırlayarak belediyenin ilgili birimine sunmalısınız. Dilekçenizde şu bilgiler yer almalıdır:
- Şikayet edilen yapının açık adresi.
- Yapılan imara aykırı işlemin detaylı açıklaması (ne yapıldı, ne zaman fark edildi vb.).
- Varsa, aykırılığa dair kanıtlar (fotoğraf, video vb. eklenebilir).
- Şikayetçinin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, adresi ve imzası.
- Dilekçenin kayıt numarası ve tarihini almayı unutmayın.
- Online Başvuru: Bazı belediyelerin web siteleri veya e-Devlet üzerinden (örneğin CIMER aracılığıyla) şikayet başvurusu yapmak mümkün olabilir. Ancak yazılı dilekçe genellikle daha doğrudan sonuç verir.
- Telefon veya Sözlü Başvuru: Acil durumlarda veya ön bilgi almak için kullanılabilir, ancak resmi işlem başlatmak için genellikle yazılı başvuru istenir.
Şikayet Sonrası Süreç Nasıl İşler?
Belediyeye kaçak yapı şikayet başvurunuz ulaştıktan sonra genellikle aşağıdaki adımlar izlenir:
- Yerinde İnceleme: Belediye ekipleri (imar zabıtası) şikayet edilen adrese giderek imara aykırı yapı tespiti yapar. Durumu yerinde inceler ve fotoğraflar.
- Tutanak Tutulması: Eğer bir aykırılık tespit edilirse, “Yapı Tatil Tutanağı” düzenlenir. Bu tutanakla mevcut inşaat faaliyeti durdurulur ve aykırılık resmi olarak kayıt altına alınır.
- Mühürleme: İnşaatın devam etmesini önlemek için yapı mühürlenebilir.
- İlgiliye Tebligat: Yapı sahibine, tespit edilen aykırılığı gidermesi veya yapıyı ruhsata uygun hale getirmesi için yasal bir süre (genellikle 30 gün) verilir.
- Yasal Sürenin Beklenmesi: Verilen süre içinde yapı sahibi aykırılığı gidermezse veya ruhsat alamazsa, belediye encümeni tarafından karar alınır.
Olası Sonuçlar ve Yaptırımlar
Verilen süre sonunda aykırılık devam ediyorsa, belediye encümeni şu kararları alabilir:
- İdari Para Cezası: İmar Kanunu’na göre aykırılığın niteliğine ve büyüklüğüne göre para cezası kesilir.
- Yıkım Kararı: Yapının ruhsata uygun hale getirilmesi mümkün değilse veya yapı sahibi bunu yapmazsa, yıkım kararı alınır. Yıkım masrafları da yapı sahibinden tahsil edilir.
- Projeye Aykırı Tadilat İptali: Yapılan tadilat projeye aykırı ise, eski hale getirilmesi istenir. Getirilmezse belediye bunu yapıp masrafı tahsil edebilir.
- Suç Duyurusu: Ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapı yapmak, Türk Ceza Kanunu’nun 184. maddesi uyarınca “İmar Kirliliğine Neden Olma” suçunu oluşturabilir. Belediye, Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunabilir.
Kat Maliklerinin Dava Hakları Nelerdir?
Belediyeye yapılan şikayetler idari bir süreçtir. Bazen bu süreç yavaş işleyebilir veya sonuç alınamayabilir. Bu durumda kat maliklerinin veya komşuların hukuki yollara başvurma hakkı da vardır. Özellikle Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan doğan haklar önemlidir.
Açılabilinecek Davalar
- Projeye Aykırı Tadilatın Eski Hale Getirilmesi Davası: Eğer yapılan değişiklik binanın onaylı projesine aykırıysa, diğer kat malikleri Sulh Hukuk Mahkemesi’nde dava açarak bu değişikliğin eski hale getirilmesini talep edebilirler. Bu durum,
projeye aykırı tadilat iptalitalebini içerir. Bu konuda daha fazla bilgi için Gayrimenkul Hukuku ve Emlak İşlemleri kategorimize göz atabilirsiniz. - Müdahalenin Men’i (Önlenmesi) Davası: Eğer yapılan kaçak yapı veya tadilat, ortak alanlara (çatı, bahçe, merdiven boşluğu vb.) bir müdahale niteliğindeyse, bu müdahalenin durdurulması ve engellenmesi için dava açılabilir. Komşu Gürültüsü Şikayet / Ortak Alan Zarar Yasal Haklar yazımızdaki prensipler burada da geçerli olabilir.
- Tespit Davası: Yapılan işlemin imara veya projeye aykırı olup olmadığının mahkemece tespit edilmesi istenebilir.
Bu tür davalar teknik detaylar içerdiğinden bir avukattan destek almak önemlidir. Özellikle site veya apartman yönetimi kararlarına aykırılık varsa, Site Yönetimi Kararına İtiraz ve Dava Yolu başlıklı yazımız da size fikir verebilir.
Şikayet Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kanıt Toplayın: Şikayetinizi desteklemek için fotoğraf, video gibi görsel kanıtlar sunmak süreci hızlandırabilir. Mümkünse, binanın onaylı projesine ulaşmaya çalışın.
- Takipçi Olun: Dilekçenizi verdikten sonra belediyedeki sürecin takipçisi olun. Gerekirse ek bilgi veya belgeler sunun.
- Sabırlı Olun: Bürokratik süreçler zaman alabilir. Hemen sonuç beklememek önemlidir.
- Yasal Dayanakları Bilin: Temel yasal dayanaklar 3194 sayılı İmar Kanunu(https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.3194.pdf) ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu‘dur.
- Profesyonel Yardım Alın: Süreç karmaşıklaştığında veya belediye yeterince hızlı hareket etmediğinde, bir idare hukuku avukatı veya gayrimenkul hukuku uzmanı ile görüşmek en doğrusudur.
Sonuç
Komşunuzun yaptığı kaçak yapı veya projeye aykırı tadilat, hem yasalara aykırı hem de diğer sakinler için riskli ve rahatsız edici bir durumdur. Kaçak yapı şikayet hakkınızı kullanmak, sorunun çözümü için ilk ve en önemli adımdır. İlgili belediyeye usulüne uygun bir dilekçe ile başvurarak süreci başlatabilirsiniz. İdari sürecin yanı sıra, Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan doğan dava haklarınızın da olduğunu unutmayın. Haklarınızı bilmek ve doğru adımları atmak, yaşam alanınızın güvenliğini ve değerini korumanıza yardımcı olacaktır.
Bu tür hukuki süreçler ve güncel gelişmeler hakkında daha fazla bilgi için Blog & Haberler sayfamızı takip edebilirsiniz.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
İLETİŞİME GEÇİN