İşe iade davası, iş güvencesi altındaki çalışanların, işveren tarafından haksız bir nedenle işten çıkarıldıklarında başvurabilecekleri en önemli hukuki yoldur. İş sözleşmenizin geçerli bir sebep olmadan feshedilmesi, hem maddi hem de manevi olarak yıpratıcı olabilir. Ancak bu durumda yasal haklarınız olduğunu bilmek, gücünüzü yeniden toplamanızı sağlar.
Bu rehberde, işe iade davasının şartlarını, dava sürecini ve olası sonuçlarını adım adım inceleyeceğiz. Haksız fesih karşısında haklarınızı nasıl koruyacağınızı ve hangi adımları atmanız gerektiğini öğrenerek bu süreci daha bilinçli yönetebilirsiniz. Özellikle karmaşık hukuki süreçlerde bir avukat İstanbul ve çevresinde size yol gösterebilir.
Ayrıca bu yazıda ele aldığımız konuları okumak yerine dinlemek isterseniz aynı konuları tartıştığımız podcast bölümümüzü aşağıdan kolayca dinleyebilirsiniz:
İşe İade Davası Nedir ve Kimler Faydalanabilir?
İşe iade davası, işverenin yaptığı feshin geçersizliğinin tespitini ve işçinin işine geri dönmesini amaçlayan bir dava türüdür. Ancak bu davayı açabilmek için işçinin “iş güvencesi” hükümlerinden yararlanıyor olması gerekir. İş Kanunu, bu güvenceyi belirli şartlara bağlamıştır.
İş Güvencesi Kapsamında Olmanın Şartları
Bir çalışanın iş güvencesi kapsamında sayılması için aşağıdaki koşulları tamamını sağlaması gerekmektedir:
- Çalışan Sayısı: İşyerinde toplam 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olmalıdır.
- Kıdem Süresi: İşçinin o işyerinde en az 6 ay kıdemi bulunmalıdır.
- Sözleşme Türü: İşçi, belirsiz süreli bir iş sözleşmesi ile çalışıyor olmalıdır.
- İşveren Vekili Olmama: İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili (genel müdür, fabrika müdürü vb.) konumunda olmamak.
Bu şartları sağlıyorsanız, işvereniniz sizi keyfi bir şekilde işten çıkaramaz. Fesih için geçerli ve meşru bir neden sunmak zorundadır.
Feshin Geçersizliği ve Haksız Fesih Nedenleri
İşverenin, iş sözleşmesini feshederken sunduğu nedenin İş Kanunu’na göre “geçerli bir sebep” olması zorunludur. Geçerli bir neden olmadan yapılan fesih, feshin geçersizliği sonucunu doğurur.
Aşağıdaki gibi durumlar, genellikle haksız fesih nedeni olarak kabul edilir:
- Sendikal faaliyetlere katılmak.
- İşverene karşı yasal haklarını aramak (dava açmak, şikayette bulunmak vb.).
- Performans düşüklüğü iddiasının somut delillere dayanmaması veya işçiye savunma hakkı tanınmaması.
- Siyasi görüş, din, dil, ırk veya cinsiyet gibi nedenlerle yapılan ayrımcılık.
- İşçinin hamilelik veya doğum gibi doğal haklarını kullanması.
Bu gibi durumlarda, işveren sorumluluğu doğar ve işçi haklarını yasal yollarla arayabilir.
İşe İade Davası Süreci: Adım Adım Ne Yapmalı?
İşe iade davası süreci, zamana karşı bir yarıştır. Hak kayıplarını önlemek için adımları doğru ve zamanında atmak kritik öneme sahiptir. Süreç, zorunlu arabuluculuk ile başlar.
- Fesih Bildirimini Almak: İşveren, fesih bildirimini yazılı olarak yapmalı ve fesih sebebini açıkça belirtmelidir. Bu belge, sürecin en önemli delilidir.
- Zorunlu Arabuluculuk Süreci: Fesih bildiriminin size tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 ay içinde adliyelerdeki arabuluculuk bürosuna başvurmanız zorunludur. Bu, dava şartıdır ve bu süre hak düşürücüdür. Arabuluculuk ve alternatif çözüm yolları hakkında daha fazla bilgi alabilirsiniz.
- İş Mahkemesi Aşaması: Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesi nezdinde işe iade davası açılmalıdır. Bu süre de hak düşürücüdür ve kaçırılmamalıdır.
İşe İade Davasının Olası Sonuçları Nelerdir?
Mahkeme, davanızı kabul ederse feshin geçersizliğine ve işe iadenize karar verir. Bu kararın ardından sizi iki farklı sonuç bekleyebilir.
Davanın Kabulü ve İşe İade Kararı
Mahkeme kararının size tebliğ edilmesinden sonraki 10 iş günü içinde işverene işe başlamak için başvuruda bulunmanız gerekir. Bu başvuru noter aracılığıyla yapılmalıdır.
İşe Başlatmama Tazminatı
Başvurunuza rağmen işveren sizi 1 ay içinde işe başlatmazsa, işe başlatmama tazminatı ödemek zorunda kalır. Bu tazminat, mahkeme tarafından belirlenir ve işçinin en az 4, en fazla 8 aylık brüt ücreti tutarındadır. Bu, bir nevi haksız fesih tazminatı niteliğindedir.
Boşta Geçen Süre Ücreti
Mahkeme kararının kesinleşmesine kadar çalışamadığınız süre için boşta geçen süre ücreti hakkınız doğar. Bu ücret, en fazla 4 aylık brüt ücretiniz ve diğer haklarınız (yol, yemek vb.) tutarında olur. Bu ücret, işveren sizi işe başlatsa da başlatmasa da ödenmek zorundadır.
Süreçte Dikkat Edilmesi Gereken Kritik Noktalar
- Süreleri Kaçırmayın: 1 aylık arabuluculuk ve 2 haftalık dava açma süreleri kesindir. Bu süreler kaçırılırsa dava hakkı kaybedilir.
- İspat Yükü: İşe iade davasında, feshin geçerli bir nedene dayandığını ispatlama yükü işverene aittir.
- Profesyonel Destek: İşe iade süreci, teknik detaylar ve sıkı süreler içerir. Bu nedenle bir iş hukuku ve çalışma hakları uzmanından destek almak, haklarınızı tam olarak korumanızı sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Arabuluculuğa gitmeden dava açabilir miyim?
Hayır. İşe iade talepleri için arabuluculuk, 4857 Sayılı İş Kanunu’na göre zorunlu bir dava şartıdır. İlgili kanun metnine Mevzuat.gov.tr üzerinden ulaşabilirsiniz.
İşe iade davası ne kadar sürer?
Davanın süresi mahkemenin yoğunluğuna göre değişmekle birlikte, genellikle 1 ila 2 yıl arasında sonuçlanmaktadır. İş davası ne kadar sürer yazımızda detayları bulabilirsiniz.
Kıdem ve ihbar tazminatımı aldıysam yine de dava açabilir miyim?
Evet, açabilirsiniz. Ancak davayı kazanırsanız ve işe başlatılırsanız, aldığınız kıdem ve ihbar tazminatını iade etmeniz gerekir. İşe başlatılmazsanız, bu ödemeler sizde kalır.
Sonuç olarak; İş sözleşmenizin haksız yere feshedildiğini düşünüyorsanız, yasal işçi hakları çerçevesinde güçlü bir korumaya sahipsiniz. İş güvencesi kapsamında olmak, size işinizi geri kazanma veya önemli tazminatlar alma imkanı sunar. Süreleri kaçırmadan ve doğru adımları atarak haklarınızı savunabilirsiniz. Bu karmaşık süreçte profesyonel hukuki yardım almak, en doğru kararları vermenize yardımcı olacaktır.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
