Deprem hukuku, ülkemizin acı bir gerçeği olan depremler sonrasında vatandaşların can ve mal güvenliğini korumayı amaçlayan en önemli hukuki alanlardan biridir. Yaşanan bir afet sonrası haklarınızı bilmek, mağduriyetinizi en aza indirmek için atacağınız ilk ve en önemli adımdır. Bu rehberde, hasarlı binalar, DASK başvurusu süreci ve müteahhit sorumluluğu gibi kritik konularda haklarınızı A’dan Z’ye anlatıyoruz.
Ayrıca bu yazıda ele aldığımız konuları okumak yerine dinlemek isterseniz aynı konuları tartıştığımız podcast bölümümüzü aşağıdan kolayca dinleyebilirsiniz:
Deprem, yalnızca binaları değil, hayatları da sarsar. Bu zorlu süreçte hukuki yolları bilmek, maddi ve manevi kayıplarınızın tazmini için size güç verecektir. Unutmayın, doğru adımlarla haklarınızı sonuna kadar arayabilirsiniz.
Deprem Sonrası İlk Adım: Hasarlı Bina Tespiti Nasıl Yapılır?
Depremin hemen ardından yapılması gereken ilk işlem, binanızın durumunu resmi olarak belgelendirmektir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından görevlendirilen uzman ekipler, binaları tek tek inceler. Bu inceleme sonucunda binanıza bir hasar derecesi verilir.
Hasarlı bina tespiti sonuçları, genellikle e-Devlet üzerinden veya muhtarlıklara asılan listelerle duyurulur. Binanızın hasar durumu, sonraki hukuki süreçleri doğrudan etkiler.
- Hasarsız / Az Hasarlı: Binanın kullanımı uygundur. Güçlendirme gerektirmez.
- Orta Hasarlı: Binanın kullanımı tehlikelidir. Güçlendirme yapıldıktan sonra kullanılabilir. Güçlendirme yapılmazsa bina yıkılır.
- Ağır Hasarlı / Acil Yıktırılacak: Bina kesinlikle kullanılamaz ve derhal boşaltılması gerekir. Bu binalar için yıkım kararı verilir.
Bu tespitlere itiraz hakkınız olduğunu unutmayın. Sonuçların ilanından sonraki 30 gün içinde ilgili idareye başvurarak yeniden inceleme talep edebilirsiniz. Bu süreçler idari işlemler olduğundan, bir uyuşmazlık durumunda İdare Hukuku ve İdari Davalar konusunda uzman desteği almak önemlidir. Konuyla ilgili en güncel bilgilere ve resmi duyurulara AFAD‘ın resmi web sitesinden ulaşabilirsiniz.
Zorunlu Deprem Sigortası (DASK) Başvuru Süreci
Zorunlu deprem sigortası, depremin neden olduğu maddi zararları karşılamak için kritik bir güvencedir. Hasarınız varsa, vakit kaybetmeden DASK’a ihbarda bulunmalısınız.
DASK başvurusu için izlemeniz gereken adımlar şunlardır:
- İhbar: Alo DASK 125 hattını arayarak, DASK web sitesi veya e-Devlet üzerinden hasar ihbarında bulunun.
- Eksper Ataması: İhbarınız sonrası DASK, hasar tespiti için adresinize bir eksper gönderir.
- Hasar Tespiti ve Raporlama: Eksper, binadaki hasarı inceler ve bir rapor hazırlayarak DASK’a sunar.
- Tazminat Ödemesi: Raporun DASK’a ulaşmasının ardından, poliçe limitleriniz dahilinde tazminat ödemesi banka hesabınıza yapılır.
Eğer DASK tarafından ödenen tazminatın eksik olduğunu düşünüyorsanız, dava açma hakkınız bulunmaktadır. Bu konuda daha detaylı bilgi için “DASK Tazminatı Eksik Ödeme veya Red Durumunda Haklarınız” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Müteahhidin Sorumluluğu: Ayıplı İfa ve Hukuki Yollar
DASK, yalnızca poliçe limitleri dahilinde bir ödeme yapar. Ancak binanızın yıkılmasına veya hasar görmesine neden olan şey, projedeki veya kullanılan malzemelerdeki bir hata ise müteahhit sorumluluğu gündeme gelir. Bu durum, hukuken ayıplı ifa olarak kabul edilir.
Müteahhidin sorumluluğu, binayı fen ve sanat kurallarına, imar mevzuatına ve sözleşmeye uygun olarak teslim etme borcundan kaynaklanır. Yargıtay kararlarına göre, binanın depremde yıkılması, gizli bir ayıp olarak kabul edilir ve zaman aşımı süresi buna göre belirlenir.
- Ağır Kusur Varsa: Müteahhidin, yapı denetim firmasının veya ilgili mühendislerin ağır kusuru varsa, zaman aşımı süresi 20 yıla kadar uzayabilir.
- İspat Yükümlülüğü: Davada, binanın ayıplı yapıldığını ve hasarın bu nedenle meydana geldiğini ispatlamak gerekir. Bu nedenle delillerin toplanması çok önemlidir.
Bu konuda detaylı bilgi ve emsal kararlar için “Yeni Evde Gizli Ayıp ve Müteahhit Sorumluluğu” ve “Depremde Bina Sorumluluğu” yazılarımıza göz atabilirsiniz.
Açılabilecek Davalar ve Deprem Tazminatı Talepleri
Deprem sonrası maddi ve manevi kayıplarınız için çeşitli davalar açarak deprem tazminatı talep edebilirsiniz. Bu süreç, genellikle Gayrimenkul Hukuku ve Emlak İşlemleri alanına girer.
Maddi Tazminat Davası
Bu dava ile binanın yıkılması veya hasar görmesi nedeniyle uğradığınız tüm maddi kayıpları talep edebilirsiniz. Bu kapsamda;
- Dairenizin rayiç bedeli,
- Onarım ve güçlendirme masrafları,
- Eşya zararınız,
- Kira kaybı veya yeni konut için ödediğiniz kira bedeli (kira yardımı) istenebilir.
Maddi zararların tazmini hakkında genel bilgi için “Tazminat Hukuku ve Maddi Zararlar” kategorimizi inceleyebilirsiniz.
Manevi Tazminat Davası
Deprem nedeniyle yaşadığınız derin üzüntü, korku, elem ve psikolojik sarsıntı için manevi tazminat talep etme hakkınız vardır. Özellikle yaralanma veya bir yakının kaybı durumunda bu hak doğar. İdarenin hizmet kusuruna dayalı tazminat talepleri için “Tam Yargı Davası Nedir?” yazımız size yol gösterebilir.
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı
Depremde bir yakınınızı kaybettiyseniz, vefat eden kişinin hayattayken size sağladığı maddi destekten mahrum kaldığınız için bu tazminatı talep edebilirsiniz. Bu hak, genellikle mirasçılara aittir ve Miras Hukuku ve Miras Paylaşımı kapsamında değerlendirilir.
Kentsel Dönüşüm ve Afetzede Hakları
Ağır hasarlı binalar için genellikle kentsel dönüşüm hukuku devreye girer. Bu süreçte devlet tarafından sağlanan kira yardımı, faiz destekli krediler gibi çeşitli afetzede hakları bulunmaktadır. Sürecin doğru yönetilmesi, mülkiyet hakkınızın korunması için kritik öneme sahiptir. Gelişmeleri “Güncel Hukuki Gelişmeler” sayfamızdan takip edebilirsiniz.
Bu Süreçte Neden Hukuki Yardım Almalısınız?
Gördüğünüz gibi, deprem sonrası süreç çok katmanlı ve tekniktir. DASK başvurusu, hasar tespitine itiraz, zaman aşımı süreleri ve doğru davayı açmak gibi konularda profesyonel avukat yardımı almak, hak kaybı yaşamanızı önler.
Bir avukat, delillerin doğru toplanmasını sağlar, hukuki prosedürleri sizin adınıza takip eder ve haklarınızı en güçlü şekilde savunur. Hukuki sürece başlamadan önce “Avukatla İlk Görüşme Hazırlığı” yazımızı okuyarak hazırlık yapabilirsiniz.
Sonuç
Deprem sonrası hak arama süreci zorlu ve yorucu olabilir. Ancak deprem hukuku ve afetzede hakları, mağdurları korumak için vardır. Haklarınızı bilerek ve doğru adımları atarak bu süreci lehinize çevirebilirsiniz. Unutmayın, adalet ve hukuk her zaman en büyük güvencenizdir.
Daha fazla hukuki bilgi ve güncel makaleler için blog sayfamızı ziyaret etmeyi unutmayın.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
