Dijital delillerin toplanması, günümüz ceza yargılamasının en kritik ve hassas aşamalarından birini oluşturur. Teknolojinin hayatımızın her anına entegre olmasıyla birlikte, suçlar da dijitalleşmiş ve ispat araçları bu yeni dünyaya evrilmiştir. Bir bilişim suçları soruşturması yürütülürken, elde edilen verilerin hukuka uygun olması, adil bir yargılanma için mutlak bir zorunluluktur.
Bu yazıda, tehdit, hakaret, dolandırıcılık gibi suçlarda WhatsApp yazışmaları hukuka uygun delil sayılır mı, IP adresi tespiti nasıl yapılır ve log kayıtları delil niteliği taşır mı gibi temel soruları yanıtlayacağız. Ayrıca, hukuka aykırı delilkavramını ve Yargıtay’ın bu konudaki güncel yaklaşımını ele alacağız.
Ayrıca bu yazıda ele aldığımız konuları okumak yerine dinlemek isterseniz aynı konuları tartıştığımız podcast bölümümüzü aşağıdan kolayca dinleyebilirsiniz:
Dijital Delil Nedir ve Ceza Hukukunda İspat Açısından Önemi
Dijital delil, elektronik veya manyetik bir ortamda saklanan, iletilen veya işlenen her türlü veridir. Bu veriler, bir suçun aydınlatılmasında kilit rol oynayabilir. Ceza hukukunda ispat, bir fiilin sanık tarafından işlenip işlenmediğini şüpheye yer bırakmayacak şekilde ortaya koymaktır ve dijital deliller bu süreçte vazgeçilmezdir.
Dijital delillere örnek olarak şunlar verilebilir:
- E-postalar ve ekleri
- Anlık mesajlaşma (WhatsApp, Telegram) kayıtları
- Sosyal medya paylaşımları ve özel mesajlar (Instagram, Facebook, Twitter)
- Bilgisayar, telefon ve sunuculardaki log kayıtları
- Mobil cihazların konum (GPS) verileri
- İnternet erişim kayıtları ve IP adresi bilgileri
Bu deliller, suçun kim tarafından, ne zaman ve nasıl işlendiğini ortaya koyarak maddi gerçeğe ulaşmayı sağlar.
Dijital Delillerin Toplanması: CMK Kapsamında Hukuka Uygun Yöntemler
Dijital delillerin geçerli sayılabilmesi için Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) hükümlerine uygun olarak toplanması gerekir. Aksi halde, elde edilen delil hukuka aykırı delil haline gelir ve hükme esas alınamaz. Bu süreçte bir siber suçlar avukatı ile çalışmak, hak kayıplarını önlemek için kritik öneme sahiptir.
Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma (CMK m. 134)
CMK dijital delil toplama usullerinin temelini bu madde oluşturur.
- Hâkim Kararı Zorunluluğu: Bir şüphelinin bilgisayarında veya mobil cihazında arama yapılması için somut delillere dayanan kuvvetli şüphe varlığı ve hâkim kararı gerekir. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcı kararı da yeterli olabilir.
- İmaj Alma (Adli Kopyalama): Delillerin bütünlüğünü korumak için, cihaza doğrudan müdahale edilmez. Bunun yerine cihazın birebir kopyası (imajı) alınır ve inceleme bu kopya üzerinden yapılır.
- Şifrenin Çözülememesi: Şifrelenmiş verilere ulaşılamaması durumunda, çözümlemeye yönelik işlemler yapılabilir. Bu işlemler sonuç vermezse, cihaza veya sisteme el konulabilir.
İletişimin Tespiti, Dinlenmesi ve Kayda Alınması
Özellikle organize suçlar ve katalog suçlar kapsamında, şüphelilerin telekomünikasyon yoluyla gerçekleştirdiği iletişim, yine hâkim kararıyla tespit edilebilir, dinlenebilir ve kayda alınabilir. Bu süreç, sosyal medya delilleri veya anlık mesajlaşma uygulamaları üzerinden yapılan sesli/görüntülü görüşmeleri de kapsayabilir.
Popüler Dijital Deliller ve Yargıtay İçtihatları
Uygulamada en sık karşılaşılan dijital delillerin hukuki niteliği, Yargıtay kararlarıyla şekillenmektedir.
WhatsApp Konuşmaları ve Ekran Görüntüleri Delil Olur mu?
Bu, en çok merak edilen sorulardan biridir. Yargıtay’ın yaklaşımı nettir: Delilin nasıl elde edildiği önemlidir.
- Hukuka Uygun Delil: Eğer bir telefon, CMK m. 134 uyarınca hâkim kararıyla incelenmiş ve içerisindeki WhatsApp yazışmaları bir uzman tarafından raporlanmışsa, bu delil hukuka uygundur. Bu konuda daha detaylı bilgi için WhatsApp Konuşmaları Delil Sayılır Mı? yazımızı inceleyebilirsiniz.
- Hukuka Aykırı Delil: Bir kişinin, karşısındaki kişinin rızası olmadan veya gizlice aldığı ekran görüntülerini savcılığa sunması, özel hayatın gizliliğini ve haberleşmenin gizliliğini ihlal eder. Bu yolla elde edilen deliller, “zehirli ağacın meyvesi de zehirlidir” ilkesi gereği hukuka aykırı delil sayılır ve dosyada kullanılamaz.
Sosyal Medya Delilleri ve Log Kayıtlarının Niteliği
Sosyal medya üzerinden işlenen hakaret, tehdit gibi suçlarda, paylaşımların ve mesajların delil değeri yüksektir. Ancak burada da delilin hukuka uygun yollarla elde edilmesi gerekir. Savcılık, ilgili sosyal medya platformundan yazışma ve log kayıtları delil niteliği taşıyan IP bilgilerini isteyebilir. Bu süreçler hakkında bilgi almak için sosyal medyada tehdit ve hakaret hukuki süreç başlıklı makalemize göz atabilirsiniz.
Hukuka Aykırı Delillerin Akıbeti ve Sonuçları
Anayasamız ve CMK, hukuka aykırı olarak elde edilmiş bulguların delil olarak değerlendirilemeyeceğini açıkça belirtir. Hukuka aykırı bir delil, sadece hükme esas alınmamakla kalmaz, aynı zamanda bu delili elde eden kişi hakkında TCK kapsamında suç duyurusunda bulunulmasına neden olabilir.
Bu nedenle, bir suçun mağduru olsanız dahi, delil toplama sürecini yasal mercilere bırakmanız hayati önem taşır. Aksi takdirde haklıyken haksız duruma düşebilir ve kendinizi bir sanık olarak bulabilirsiniz. Bu tür karmaşık süreçlerde hukuki destek almak, en doğru adımdır. Daha genel bilgi için Ceza Hukuku ve Savunma kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
IP adresi tespiti tek başına bir kişiyi suçlu yapar mı?
IP adresi tespiti, sadece suçun işlendiği internet bağlantısını gösterir. O bağlantıyı o anda kimin kullandığının başka delillerle (kamera kaydı, tanık beyanı vb.) desteklenmesi gerekir.
Silinen dijital veriler tamamen yok olur mu?
Hayır. Profesyonel adli bilişim uzmanları, silinmiş gibi görünen birçok veriyi özel yazılımlarla geri getirebilir. Bu nedenle, bir cihazın imajının alınması çok önemlidir.
Dijital delil toplama sürecinde nelere dikkat edilmelidir?
Delilin orijinalliğinin bozulmaması, toplama anının ve yönteminin tutanak altına alınması ve tüm sürecin yasal prosedürlere, özellikle Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ilgili maddelerine uygun olması gerekir.
Sonuç
Bilişim suçları soruşturması, teknik bilgi ve hukuki uzmanlık gerektiren karmaşık bir alandır. Dijital delillerin toplanması ve analizi, davanın seyrini tamamen değiştirebilir. Elde edilen bir verinin delil olarak kabul edilmesi, yalnızca onun varlığına değil, hukuka uygun şekilde elde edilmesine bağlıdır. Bu nedenle, mağdur veya şüpheli olmanız fark etmeksizin, sürecin en başından itibaren profesyonel hukuki yardım almanız, haklarınızı korumanız için en güvenli yoldur. Güncel hukuki gelişmeler için blog sayfamızı takip edebilirsiniz.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
