Anlaşmalı boşanma, evliliği sonlandırmanın en hızlı yolu olarak bilinir. Taraflar, imzaladıkları anlaşmalı boşanma protokolü ile nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi tüm konularda uzlaştıklarını beyan ederler. Peki, imzalar atıldıktan ve boşanma kesinleştikten yıllar sonra hayat koşulları değişirse ne olur? Bu protokol, hayat boyu geçerli bir “son söz” müdür?
Cevap nettir: Hayır. Hayatın dinamik yapısı, hukuku da esnek olmaya yöneltir. Özellikle değişen koşullar taraflardan birinin veya çocuğun durumunu esaslı şekilde etkilediğinde, mahkemeye başvurarak protokoldeki bazı hükümlerin yeniden düzenlenmesini talep etmek mümkündür. Bu süreçte en önemli dayanak, hakkaniyet ve çocuğun menfaati ilkesidir.
Ayrıca bu yazıda ele aldığımız konuları okumak yerine dinlemek isterseniz aynı konuları tartıştığımız podcast bölümümüzü aşağıdan kolayca dinleyebilirsiniz:
- Nafaka Hükümlerinin Değiştirilmesi Davaları
- Velayetin Değiştirilmesi Davası ve Şartları
- Protokol Değişikliği İçin Hukuki Süreç Nasıl İşler?
- Bu Davalarda Aile Avukatının Rolü
Nafaka Hükümlerinin Değiştirilmesi: Nafaka Artırım veya Azaltım Davası
Anlaşmalı boşanma protokolünde belirlenen nafaka miktarları, zamanla yetersiz kalabilir veya ödeyen taraf için ağır bir yüke dönüşebilir. Bu durumlarda Aile Mahkemesi‘ne başvurularak nafakanın yeniden düzenlenmesi istenebilir.
İştirak Nafakasının (Çocuk Nafakası) Değiştirilmesi
İştirak nafakası, velayeti almayan ebeveynin çocuğun bakım, eğitim, sağlık gibi masraflarına katılım payıdır. Bu nafakanın temel amacı çocuğun menfaati olduğu için değişen koşullara en duyarlı olan kalemdir.
Nafaka artırım davası için geçerli sebepler şunlar olabilir:
- Çocuğun İhtiyaçlarının Artması: Çocuğun büyümesi, okula başlaması, özel bir sağlık sorununun ortaya çıkması gibi durumlar masrafları artırır.
- Enflasyon: Paranın alım gücünün düşmesi, belirlenen nafakanın yetersiz kalmasına neden olur.
- Tarafların Ekonomik Durumundaki Değişiklik: Nafakayı ödeyen ebeveynin gelirinde ciddi bir artış olması veya velayeti alan ebeveynin işini kaybetmesi.
Bu gibi durumlarda, çocuğun yaşam standardını korumak amacıyla nafaka artırım davası açmak bir haktır.
Yoksulluk Nafakasının Değiştirilmesi veya Kaldırılması
Yoksulluk nafakası, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olan tarafa ödenir. Bu nafakanın değiştirilmesi veya tamamen kesilmesi de mümkündür.
Yoksulluk nafakası kesilmesi veya azaltılması için gereken şartlar:
- Nafaka Alanın Evlenmesi: Nafaka alacaklısı yeniden evlenirse yoksulluk nafakası kendiliğinden sona erer.
- Fiilen Evli Gibi Yaşama: Resmi nikah olmasa da başka biriyle evli gibi yaşaması durumunda nafaka kesilebilir.
- Ekonomik Durumun İyileşmesi: Nafaka alan kişinin işe girmesi, miras kalması gibi nedenlerle yoksulluk durumunun ortadan kalkması.
- Nafaka Ödeyenin Ekonomik Gücünü Kaybetmesi: Nafaka borçlusunun işini kaybetmesi, iflas etmesi gibi haklı sebepler.
Bu gibi durumlarda anlaşmalı boşanma protokolü tadili için dava açarak nafaka miktarının yeniden belirlenmesi istenebilir.
Velayetin Değiştirilmesi Davası: Öncelik Her Zaman Çocuğun Menfaati
Velayet, boşanma kararlarında değiştirilmesi en zor olan hükümdür. Mahkeme, velayet değişikliğine ancak çok ciddi ve esaslı sebeplerin varlığı halinde karar verir. Buradaki tek ve mutlak kriter, çocuğun menfaati ilkesidir.
Velayetin değiştirilmesi davası için haklı nedenlerden bazıları şunlardır:
- Velayet Sahibi Ebeveynin Yetersizliği: Çocuğun ihmal edilmesi, fiziksel veya psikolojik sağlığının tehlikeye atılması.
- Çocuğun Görüşü: İdrak çağındaki (genellikle 8 yaş ve üstü) çocuğun, diğer ebeveynle yaşamak istediğini beyan etmesi.
- Yaşam Koşullarında Esaslı Değişiklik: Velayet sahibi ebeveynin yurtdışına taşınması ve diğer ebeveynle kişisel ilişkiyi engellemesi.
- Kişisel İlişkinin Engellenmesi: Velayet sahibi ebeveynin, diğer ebeveynin çocukla görüşmesini sürekli ve haksız olarak engellemesi.
Hakim, çocuk velayeti davası ve kararını etkileyen faktörleri detaylıca inceler ve pedagog raporları ışığında bir karar verir.
Dava Süreci Nasıl İşler? Bilinmesi Gerekenler
Protokoldeki nafaka veya velayet hükümlerini değiştirmek için izlenmesi gereken hukuki süreç adımları vardır.
- Dava Dilekçesi Hazırlama: Talebinizi ve en önemlisi, bu talebe neden olan değişen koşulları detaylıca anlatan ve delillerle destekleyen bir dilekçe hazırlanmalıdır.
- Yetkili Mahkemeye Başvuru: Bu davalarda görevli ve yetkili mahkeme, davalının (karşı tarafın) yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi‘dir.
- İspat Yükümlülüğü: Davayı açan taraf, koşulların esaslı bir şekilde değiştiğini ve yeni durumun talep edilen değişikliği zorunlu kıldığını ispat etmekle yükümlüdür. Maaş bordroları, tanık beyanları, sağlık raporları gibi deliller sunulmalıdır.
- Yargılama ve Karar: Mahkeme, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını araştırır, delilleri toplar, gerekirse uzman (pedagog, sosyal hizmet uzmanı) raporu alır ve bir karar verir. Mahkeme süreci nasıl işler başlıklı yazımızda genel işleyiş hakkında bilgi bulabilirsiniz.
Bu davaların yasal dayanağı Türk Medeni Kanunu’dur. İlgili hükümlere Mevzuat Bilgi Sistemi gibi resmi kaynaklardan ulaşmak mümkündür.
Değişen Koşullar ve Aile Avukatının Rolü
Anlaşmalı boşanma protokolünün değiştirilmesi teknik ve hassas bir süreçtir. “Değişen koşul” olarak gördüğünüz bir durumun, hukuken yeterli kabul edilip edilmeyeceğini bir aile avukatı değerlendirebilir.
Bir avukat;
- Davanızın hukuki temelinin sağlam olup olmadığını analiz eder.
- Gerekli delillerin toplanmasında size yol gösterir.
- Dilekçenizi hukuki usullere uygun olarak hazırlar.
- Duruşmalarda sizi en iyi şekilde temsil ederek hak kaybı yaşamanızı önler.
Bu sürece adım atmadan önce bir avukatla ilk görüşmeye hazırlık yapmak, davanızın başarısı için atacağınız en doğru adımdır. Unutmayın, doğru hukuki destek, geleceğinizi ve en önemlisi çocuğunuzun geleceğini güvence altına alır.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
