HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Kararı Nedir? Sicili Etkiler mi?
Ceza hukuku, toplum düzenini korumayı amaçlayan kurallar bütünüdür. Ancak modern ceza adalet sistemi, suç işleyen kişileri cezalandırmanın yanı sıra onları topluma yeniden kazandırmayı da hedefler. İşte bu noktada hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kurumu devreye girer. Birçok ceza davası dosyasında karşılaşılan bu karar, sanık için önemli sonuçlar doğurur.
Peki, sıkça duyduğumuz HAGB kararı nedir? Bu karar, sanığın geleceğini, özellikle de adli sicil kaydını nasıl etkiler? Bu yazımızda, HAGB kararının tüm yönlerini, şartlarını ve sonuçlarını detaylı bir şekilde ele alacağız. Bu süreçte bir avukattan hukuki destek almak, hak kayıplarını önlemek adına kritik öneme sahiptir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Nedir?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), sanık hakkında kurulan mahkumiyet hükmünün belirli bir denetim süresi boyunca hukuki bir sonuç doğurmaması anlamına gelir. Mahkeme, yargılama sonunda sanığın suçlu olduğuna kanaat getirir ve bir ceza belirler. Ancak belirli şartların varlığı halinde bu hükmü açıklamaz ve sanığı bir denetim süresine tabi tutar.
Bu kurumun temel amacı, özellikle ilk kez suç işleyen veya hafif suçlara karışan kişilere ikinci bir şans tanımaktır. Sanık, denetim süresini yasalara uygun bir şekilde tamamlarsa, mahkemenin verdiği mahkumiyet kararı hiç verilmemiş sayılır. Dava dosyası ortadan kalkar ve ceza davası düşer. Bu karar genellikle Asliye Ceza Mahkemesi gibi ilk derece mahkemelerinde sıkça uygulanır.
HAGB Kararı Verilebilmesinin Şartları Nelerdir?
Bir mahkemenin HAGB kararı verebilmesi için Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 231. maddesinde belirtilen şartların tamamının gerçekleşmesi gerekir. Bu şartlar oldukça katıdır ve mahkeme tarafından titizlikle değerlendirilir. HAGB kararı verilebilmesi için gereken temel koşullar şunlardır:
- Ceza Miktarı: Yargılama sonucunda sanık hakkında hükmedilen cezanın 2 yıl veya daha az süreli hapis cezası ya da adli para cezası olması gerekir.
- Sabıka Kaydı: Sanığın daha önceden kasıtlı bir suçtan dolayı mahkumiyetinin bulunmaması şarttır. Taksirli suçlardan alınan mahkumiyetler HAGB kararına engel teşkil etmez.
- Mahkemenin Kanaati: Mahkeme, sanığın kişilik özellikleri ve duruşmadaki tutumunu göz önünde bulundurarak, yeniden suç işlemeyeceği yönünde bir kanaate varmalıdır.
- Zararın Giderilmesi: Suç nedeniyle mağdurun veya kamunun uğradığı bir zarar varsa, bu zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir.
- Sanığın Kabulü: HAGB kararı verilebilmesi için sanığın bu kararın uygulanmasını kabul etmesi zorunludur. Sanık kabul etmezse, mahkeme hükmü açıklamak zorundadır.
5 Yıllık Denetim Süresi: Sanık İçin Anlamı ve Yükümlülükleri
HAGB kararı verildiğinde, sanık için bir denetim süresi başlar. Bu süre, yetişkinler için 5 yıl denetim süresi olarak belirlenmiştir. Yaşı küçük olan sanıklar için ise bu süre 3 yıldır. Bu süre zarfında sanığın en temel yükümlülüğü, kasıtlı yeni bir suç işlememektir.
Ayrıca mahkeme, denetim süresi içinde sanığa bazı ek yükümlülükler de getirebilir. Bu durum, bir tür denetimli serbestlik uygulamasıdır. Mahkemenin getirebileceği yükümlülüklerden bazıları şunlardır:
- Belirli bir meslek veya sanat sahibi değilse, bu amacı taşıyan bir eğitim programına devam etmesi.
- Belirli yerlere gitmekten yasaklanması veya belirli yerlere devam etme yükümlülüğü.
- Bir kamu kurumunda veya özel bir işletmede ücret karşılığı çalıştırılması.
- Mahkemenin belirleyeceği rehberlik programlarına katılması.
Sanık, bu 5 yıl denetim süresi boyunca kasıtlı bir suç işlemez ve mahkemenin belirlediği diğer yükümlülüklere uyarsa, süre sonunda hakkındaki dava düşer.
HAGB Kararı Adli Sicile (Sabıka Kaydına) İşler mi?
En çok merak edilen sorulardan biri de “HAGB sicile işler mi?” sorusudur. HAGB kararı, adli sicil kaydına, yani halk arasında bilinen adıyla sabıka kaydı belgesine işlenmez. Bu kararlar, Adalet Bakanlığı bünyesinde tutulan tamamen ayrı ve özel bir sisteme kaydedilir.
Bu durumun en önemli sonucu, kişinin resmi işlemlerde veya iş başvurularında alacağı adli sicil belgesinin “temiz” görünmesidir. Dolayısıyla, HAGB memuriyete engel mi sorusunun cevabı da genellikle hayırdır. Ancak, özellikle güvenlik soruşturması gerektiren bazı mesleklerde bu özel sisteme bakılabileceği unutulmamalıdır. Bu konu hakkında daha fazla bilgi için Adli Sicil Kaydı İşe Girmeye Engel mi? başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Denetim Süresinin İhlali, HAGB Kararının Sonuçları ve İtiraz Yolları
Sanık, 5 yıllık denetim süresi içinde kasıtlı yeni bir suç işlerse veya mahkemenin belirlediği yükümlülüklere uymazsa, HAGB kararı veren mahkeme durumu yeniden değerlendirir. Yükümlülüklerin ihlali durumunda mahkeme, daha önce açıklanmasını geri bıraktığı hükmü aynen açıklar. Yani, sanık hakkında verilen hapis veya adli para cezası infaz edilir.
Sanığın denetim süresinde işlediği yeni suçtan dolayı kesinleşmiş bir mahkumiyet alması durumunda da aynı sonuç doğar. Mahkeme, geri bırakılan hükmü açıklar. Bu nedenle denetim süresine riayet etmek son derece önemlidir.
Ayrıca, mahkemenin verdiği HAGB kararına itiraz etmek de mümkündür. Sanık, beraat etmesi gerektiğini düşünüyorsa veya kararın unsurlarında bir hata olduğunu iddia ediyorsa, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz yoluna başvurabilir. İtiraz, kararı veren mahkemeye bir dilekçe ile yapılır ve genellikle bir üst mahkeme olan Ağır Ceza Mahkemesi tarafından incelenir. İtiraz ve diğer kanun yolları hakkında bilgi almak için Mahkeme Kararına İtiraz Yolları yazımıza göz atabilirsiniz. HAGB ile ilgili yasal düzenlemelerin detaylarına ise Ceza Muhakemesi Kanunu’ndan ulaşabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) kararı nedir?
HAGB, yargılama sonucunda sanık hakkında verilen hapis cezasının veya adli para cezasının açıklanmasının belirli şartlarla ertelenmesi ve denetim süresi içinde yeni bir suç işlenmemesi halinde davanın düşmesini sağlayan bir kurumdur. Amacı, kişinin toplumla uyumunu sağlamaktır.
HAGB kararı adli sicil kaydına (sabıka kaydına) işlenir mi?
Hayır, HAGB kararı adli sicil kaydına (sabıka kaydına) işlenmez. Bu kararlar, özel bir sisteme kaydedilir ancak adli sicil belgesinde görünmez ve kişinin hukuki statüsünü olumsuz etkilemez.
HAGB kararı verilebilmesi için hangi şartlar aranır?
HAGB kararı verilebilmesi için sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış olması, yargılama sonucunda verilen cezanın 2 yıl veya daha az süreli hapis cezası ya da adli para cezası olması, mahkemece sanığın yeniden suç işlemeyeceği kanaatine varılması ve mağdurun zararının giderilmesi (tazmin veya iade) gibi şartlar aranır.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
