Hayvan hakları hukuku, toplumumuzun vicdani bir yansıması olarak giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bir canlının savunmasızlığından faydalanarak ona eziyet etmek, sadece ahlaki bir çöküntü değil, aynı zamanda kanunlarımıza göre ciddi bir suçtur. Peki, bir hayvana kötü muamele edildiğine şahit olduğunuzda ne yapmalısınız? Bu rehber, hayvana şiddetin cezası ve hukuki süreçler hakkında size yol göstermek için hazırlandı.
Bu yazıda, hayvanları koruma kanunu çerçevesinde haklarınızı ve sorumluluklarınızı öğrenecek, etkili bir hayvana eziyet şikayeti için hangi adımları atmanız gerektiğini net bir şekilde göreceksiniz. Amacımız, her vatandaşın bir hayvan hakları savunucusu olabilmesi için gerekli bilgiyi sağlamaktır.
Ayrıca bu yazıda ele aldığımız konuları okumak yerine dinlemek isterseniz aynı konuları tartıştığımız podcast bölümümüzü aşağıdan kolayca dinleyebilirsiniz:
5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu Ne Diyor?
Türkiye’de hayvan haklarının temel dayanağı 5199 sayılı kanun olarak bilinen Hayvanları Koruma Kanunu’dur. Bu kanun, hayvanların bir “mal” veya “eşya” olmadığını, duyguları olan canlılar olduğunu kabul eder. Kanunun temel amacı, hayvanların rahat yaşamalarını ve iyi muamele görmelerini sağlamaktır.
Kanun, hayvanlara yönelik şu fiilleri açıkça yasaklar:
- Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak.
- Fiziksel ve psikolojik acı çektirmek.
- Onları aç veya susuz bırakmak.
- Aşırı soğuğa veya sıcağa maruz bırakmak.
- Bakımlarını ihmal etmek ve terk etmek.
Bu kanun, hayvan hakları ihlali durumunda hem idari hem de cezai yaptırımlar öngörür. Konuyla ilgili mevzuatın orijinal metnini incelemek isterseniz, Mevzuat Bilgi Sistemi üzerinden kanuna ulaşabilirsiniz. Unutmayın, bu tür suçlar aynı zamanda Türk Ceza Kanunu kapsamında da değerlendirilebilir, bu nedenle bir Ceza Hukuku ve Savunmaavukatından destek almak önemlidir.
Hayvana Şiddete Şahit Olduğunuzda Ne Yapmalısınız? (Adım Adım Şikayet Rehberi)
Bir hayvana eziyet edildiğini gördüğünüzde panik yapmadan, doğru ve planlı adımlar atmak, o canlının kurtarılması için kritik öneme sahiptir. İzlemeniz gereken yol haritası aşağıdadır.
1. Adım: Güvenliğinizi Sağlayın ve Sakin Kalın
Öncelikle kendi güvenliğinizi riske atmayın. Şiddet uygulayan kişi size de zarar verebilir. Sakin kalarak durumu uzaktan gözlemleyin ve hemen delil toplamaya odaklanın.
2. Adım: Delil Toplayın (En Önemli Adım)
Hukuki süreçte en önemli unsur ispattır. Şikayetinizin güçlü olması ve ceza ile sonuçlanması için somut delillere ihtiyacınız vardır.
Etkili Delil Toplama Yöntemleri:
- Fotoğraf ve Video Kaydı: Olayın tarihini, saatini ve yerini gösterecek şekilde video ve fotoğraflar çekin. Failin yüzünün net bir şekilde görünmesi, delilin gücünü artırır. Dijital delillerin hukuki niteliği hakkında daha fazla bilgi için WhatsApp Konuşmaları Delil Sayılır mı? yazımızı inceleyebilirsiniz.
- Tanık Bilgileri: Olayı gören başka kişiler varsa, onların adını, soyadını ve iletişim bilgilerini alın. Tanık ifadeleri, davanın seyrini değiştirebilir.
- Veteriner Raporu: Eğer yaralı hayvana yardım etme imkanınız olursa, onu bir veterinere götürerek maruz kaldığı şiddeti belgeleyen bir rapor alın.
3. Adım: Doğru Kuruma Başvurun
Topladığınız delillerle birlikte aşağıdaki kurumlara şikayette bulunabilirsiniz.
Başvurulacak Resmi Kurumlar:
- Polis (155) veya Jandarma (156): Olay anında veya hemen sonrasında, özellikle suçüstü durumlarında 112 Acil Çağrı Merkezi’ni arayarak durumu bildirin. Ekiplerin gelip tutanak tutmasını sağlayın.
- Tarım ve Orman Bakanlığı İl/İlçe Müdürlükleri: Bu kurumlar, 5199 sayılı kanun kapsamında idari para cezalarını kesme yetkisine sahiptir. Dilekçe ve delillerinizle doğrudan başvuru yapabilirsiniz. Bu kurumların kestiği cezalara itiraz süreci hakkında genel bilgi için İdari Para Cezasına İtiraz Rehberi makalemize göz atabilirsiniz.
- CİMER (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi): En etkili şikayet yollarından biridir. CİMER hayvan şikayetioluşturarak, başvurunuzun ilgili tüm kurumlara (Valilik, Emniyet, Tarım Müdürlüğü) iletilmesini sağlayabilirsiniz.
Hayvana Şiddetin Cezası Nedir? (Cezai Yaptırımlar)
2021 yılında yapılan yasa değişikliği ile hayvana şiddetin cezası önemli ölçüde ağırlaştırılmıştır. Yaptırımlar, idari para cezaları ve hapis cezası olarak ikiye ayrılır.
İdari Para Cezaları
- Bir evcil hayvanı veya gücünen yararlanılan hayvanı terk etmek.
- Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, acı ve eziyet vermek (hapis cezasını gerektirmeyen haller).
- Hayvanların bakımını ve sağlığını ihmal etmek.
Bu tür eylemler için Tarım ve Orman Müdürlükleri tarafından idari para cezası uygulanır.
Hapis Cezasını Gerektiren Haller
Aşağıdaki fiiller doğrudan suçtur ve hapis cezası gerektirir:
- Kasten Hayvan Öldürme: Bir ev hayvanını veya sahipsiz hayvanı kasten öldüren kişi altı aydan dört yıla kadar hapis cezası ile yargılanır.
- Hayvana İşkence ve Cinsel Saldırı: Hayvanlara cinsel saldırıda bulunan veya tecavüz eden, işkence yapan kişiler altı aydan üç yıla kadar hapis cezası alır.
- Hayvan Dövüştürme Suçu: Hayvan dövüştürme suçu işleyenler, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Bu suçlarda hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilebilir. HAGB Nedir? başlıklı yazımızda bu konunun detaylarını bulabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Sahipsiz bir hayvan yaralı, kimi aramalıyım?
Sahipsiz hayvan hakları kapsamında, yaralı bir hayvan gördüğünüzde bulunduğunuz il veya ilçenin belediyesini aramalısınız. Belediyeler, yaralı hayvanı alıp tedavi etmekle yükümlüdür. Acil durumlarda 112’yi arayarak da yardım isteyebilirsiniz.
Şikayetimden sonuç alamazsam ne yapabilirim?
Eğer ilk başvurunuz sonuçsuz kalırsa CİMER üzerinden tekrar şikayette bulunun. Ayrıca, yerel hayvan hakları savunuculuğu yapan dernekler ve baroların hayvan hakları komisyonlarından destek alabilirsiniz.
Anonim şikayette bulunabilir miyim?
Evet, özellikle CİMER üzerinden yapacağınız başvurularda kimlik bilgilerinizi gizli tutma seçeneğiniz bulunmaktadır. Ancak isminizle yapacağınız başvurular, sürecin takibi açısından genellikle daha etkilidir.
Sonuç
Hayvanlara karşı işlenen suçlar, tüm toplumun ortak sorunudur. Sessiz kalmak, suça ortak olmaktır. Hayvanları koruma kanunu ve diğer yasal düzenlemeler, bize bu konuda önemli yetkiler vermektedir. Bir hayvan hakları ihlali ile karşılaştığınızda delil toplayarak ve doğru kurumlara başvurarak fark yaratabilirsiniz. Unutmayın, sizin duyarlılığınız, savunmasız bir canlının hayatını kurtarabilir. Daha fazla hukuki bilgi ve güncel gelişmeler için blog sayfamızı takip edebilirsiniz.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
