Meslek hastalığı, çalışma hayatının getirdiği en ciddi risklerden biridir. Yıllar süren emek ve alın teri, maalesef bazen sağlığımızdan kalıcı izler bırakabilir. Çalışma koşulları nedeniyle bir sağlık sorunu yaşıyorsanız, yalnız değilsiniz. Bu durum hukuken “meslek hastalığı” olarak tanımlanır ve size önemli haklar tanır. Peki, meslek hastalığı tespiti nasıl yapılır ve tazminat hakkı için hangi adımları izlemek gerekir?
Bu rehberde, meslek hastalığına yakalanan bir çalışanın bilmesi gereken tüm adımları, haklarını ve dava süreci gibi konuları detaylıca ele alacağız. Amacımız, bu zorlu süreçte haklarınızı tam olarak anlamanıza yardımcı olmaktır.
Ayrıca bu yazıda ele aldığımız konuları okumak yerine dinlemek isterseniz aynı konuları tartıştığımız podcast bölümümüzü aşağıdan kolayca dinleyebilirsiniz:
Meslek Hastalığı Nedir?
Meslek hastalığı nedir? En basit tanımıyla, sigortalı bir çalışanın yaptığı işin niteliğinden dolayı, tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli bedensel veya ruhsal rahatsızlıklardır. Onu sıradan bir hastalıktan ayıran en temel özellik, doğrudan çalışma koşulları ile bir bağlantısı olmasıdır.
Örneğin, sürekli gürültülü bir ortamda çalışan birinin işitme kaybı yaşaması veya kimyasal maddelere maruz kalan birinin akciğer rahatsızlığına yakalanması tipik meslek hastalığı örnekleridir.
Hangi Durumlar Meslek Hastalığı Olarak Kabul Edilir?
Bir rahatsızlığın meslek hastalığı sayılması için bazı şartlar bulunur:
- Kişinin 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak çalışıyor olması gerekir.
- Hastalığın, yapılan iş veya işin yürütüldüğü koşullar nedeniyle ortaya çıkması şarttır.
- Bu durumun SGK tarafından yetkilendirilen bir hastaneden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi zorunludur.
- Hastalığın, SGK meslek hastalığı listesi içinde yer alması süreci kolaylaştırır. Listede olmasa dahi, hastalığın işten kaynaklandığı ispatlanabilir.
Meslek Hastalığı Tespit Süreci: Adım Adım Ne Yapmalı?
Hastalığınızın yasal olarak “meslek hastalığı” kabul edilmesi için belirli bir prosedürü izlemeniz gerekir. Bu süreç, haklarınızı alabilmeniz için kritik öneme sahiptir.
- Hekime Başvuru: İlk olarak, yaşadığınız sağlık sorunları için bir hekime başvurmalısınız. Hekim, ilk teşhisi koyarak sizi yönlendirecektir.
- Yetkili Hastaneye Sevk: Meslek hastalığı şüphesi durumunda, hekim sizi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yetkilendirilmiş bir devlet veya üniversite hastanesine sevk eder.
- Sağlık Kurulu Raporu: Bu hastanede, birden fazla uzman hekimin yer aldığı sağlık kurulu tarafından muayene edilirsiniz. Kurul, hastalığın mesleki olup olmadığını ve maluliyet oranı yani çalışma gücü kaybı oranınızı belirten detaylı bir rapor hazırlar.
- SGK’ya Bildirim: Sağlık kurulu raporu ve diğer belgelerle birlikte durum SGK’ya bildirilir. Bu bildirim, işveren tarafından veya doğrudan sizin tarafınızdan yapılabilir.
- SGK Yüksek Sağlık Kurulu Değerlendirmesi: Son kararı SGK Yüksek Sağlık Kurulu verir. Kurul, raporları inceleyerek hastalığın meslek hastalığı olup olmadığına kesin olarak karar verir.
İşverenin Sorumluluğu ve Yükümlülükleri
İşveren sorumluluğu, meslek hastalıklarında en temel konulardan biridir. İşveren, çalışanının sağlığını ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu, anayasal bir haktır.
İşveren, iş yerinde gerekli tüm önlemleri aldığını ve hastalığın ortaya çıkmasının “kaçınılmaz” olduğunu ispatlamadığı sürece sorumlu kabul edilir. İşverenin temel yükümlülükleri şunlardır:
- İş sağlığı ve güvenliği (İSG) için her türlü tedbiri almak.
- Çalışanları mesleki riskler, alınacak önlemler ve yasal hakları konusunda bilgilendirmek.
- Gerekli eğitimleri vermek ve denetimleri yapmak.
- Meslek hastalığı şüphesi olan durumu derhal SGK’ya bildirmek.
İşverenin bu konudaki yükümlülükleri hakkında daha fazla bilgi için İş Hukuku ve Çalışma Hakları kategorimizdeki yazıları inceleyebilirsiniz.
Meslek Hastalığı Durumunda Tazminat Hakkı ve Türleri
Meslek hastalığınız SGK tarafından onaylandığında, hem SGK’dan hem de işverenden talep edebileceğiniz çeşitli haklar doğar. Tazminat hakkı bu sürecin en önemli sonucudur.
Maddi Tazminat Talepleri
Maddi tazminat, yaşadığınız somut ve parasal kayıpları karşılamayı hedefler. Bu tazminatlar genellikle bir Tazminat Hukuku ve Maddi Zararlar davası ile talep edilir.
- Tedavi Giderleri: Rapor ve faturalarla belgelenen tüm hastane, doktor, ilaç ve rehabilitasyon masrafları.
- İş Göremezlik Tazminatı: Hastalık nedeniyle çalışamadığınız dönemdeki gelir kaybınız. Bu, kalıcı veya geçici olabilir.
- Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Tazminatı: Hastalık nedeniyle çalışma gücünüzde kalıcı bir azalma olduysa, gelecekteki potansiyel gelir kaybınız için ödenir.
Manevi Tazminat Talebi
Meslek hastalığı sadece ekonomik kayıplara yol açmaz. Yaşanan acı, elem, keder ve psikolojik yıpranma için manevi tazminat talep edilebilir. Bu tazminat, çektiğiniz manevi sıkıntıları bir nebze de olsa hafifletmeyi amaçlar.
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı
Eğer meslek hastalığı maalesef çalışanın vefatıyla sonuçlanırsa, onun desteğiyle geçinen kişiler (eşi, çocukları, annesi, babası) destekten yoksun kalma tazminatı davası açabilirler. Bu konu, Miras Hukuku ve Miras Paylaşımı ile de yakından ilişkilidir.
Meslek Hastalığı Dava Süreci Nasıl İşler?
SGK’nın sağladığı gelir ve ödenekler dışında, işverenden tazminat alabilmek için genellikle dava açmak gerekir.
- Yetkili Mahkeme: Meslek hastalığına dayalı tazminat davalarında görevli mahkeme İş Mahkemeleri‘dir.
- Zamanaşımı Süresi: Dava açma süresi, hastalığın kesin olarak tespit edildiği ve maluliyet oranının belli olduğu tarihten itibaren 10 yıldır. Bu süreyi kaçırmamak hayati önem taşır.
- İspat: Davada, hastalığın işin yürütümü sırasında oluştuğunu ve işverenin kusurlu olduğunu kanıtlamak gerekir.
Dava süreçlerinin ne kadar sürebileceği konusunda fikir edinmek için “İş Davası Ne Kadar Sürer?“ başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Resmi Kaynaklar ve Liste
Meslek hastalıklarının hangi gruplar altında toplandığını ve yasal tanımlarını görmek için Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği‘ni inceleyebilirsiniz. Bu resmi kaynak, hastalıkların sınıflandırılması hakkında detaylı bilgi içerir.
Sonuç
Meslek hastalığı, karmaşık ve yıpratıcı bir süreç olabilir. Ancak unutmayın ki yasa, sağlığını işi yüzünden kaybeden çalışanı korumaktadır. Sürecin en başından itibaren haklarınızı bilmek, doğru adımları atmak ve belgeleri eksiksiz toplamak, hakkınız olanı almanız için en büyük güvencenizdir.
Bu zorlu yolda profesyonel bir hukuki destek almak, hak kayıplarını önlemek adına atılacak en doğru adımdır. Güncel hukuki gelişmeler ve diğer makalelerimiz için Blog sayfamızı takip etmeyi unutmayın.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
