Boşanmada Mal Paylaşımı: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?
Boşanma süreci, çiftler için yalnızca duygusal bir son değil, aynı zamanda mali bir başlangıçtır. Evlilik birliği içinde edinilen malların nasıl paylaşılacağı, bu sürecin en önemli ve karmaşık aşamalarından biridir. Türkiye’de yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimi olarak adlandırılır. Bu rejim, eşlerin evlilik süresince elde ettikleri değerlerin adil bir şekilde paylaşılmasını amaçlar.
Bu süreç, genellikle bir boşanmada mal paylaşımı davası ile yürütülür ve hukuki terminolojide mal rejimi tasfiyesi olarak bilinir. Anlaşmazlıkların çözümü ve hak kayıplarının önlenmesi için sürecin doğru anlaşılması kritik öneme sahiptir. Bu yazımızda, edinilmiş mallara katılma rejiminin detaylarını, hangi malların paylaşıma dahil olduğunu ve Yargıtay kararlarını inceleyeceğiz.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir ve Ne Zaman Uygulanır?
Edinilmiş mallara katılma rejimi, Türk Medeni Kanunu uyarınca 1 Ocak 2002 tarihinden sonra evlenen çiftler için uygulanan yasal mal rejimidir. Eğer eşler evlenmeden önce veya evlilik sırasında bir evlilik sözleşmesi ile farklı bir mal rejimi seçmemişlerse, bu rejim otomatik olarak geçerli olur.
Bu rejimin temel mantığı şudur: Evlilik birliği süresince, eşlerin emekleri karşılığında elde ettikleri tüm mal varlığı değerleri “edinilmiş mal” sayılır ve boşanma durumunda eşit olarak paylaşılır. Rejim, boşanma davasının açıldığı tarih itibarıyla sona erer. Bu tarihten sonra elde edilen mallar, paylaşıma dahil edilmez.
Rejimin yasal dayanağı Türk Medeni Kanunu’dur. Kanunun ilgili maddeleri, mal paylaşımının nasıl yapılacağını net bir şekilde düzenler. Yasal düzenlemelerin detaylarına resmi mevzuat sayfasından ulaşarak daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Hangi Mallar Edinilmiş Mal, Hangileri Kişisel Mal Sayılır?
Mal paylaşımının doğru yapılabilmesi için öncelikle malların “edinilmiş mal” mı yoksa “kişisel mal” mı olduğunun tespiti gerekir. Bu ayrım, davanın temelini oluşturur. Çünkü kişisel mallar paylaşıma tabi değildir.
Edinilmiş Mal Sayılanlar:
- Çalışmanın karşılığı olan edinimler: Maaş, prim, ikramiye gibi her türlü gelir.
- Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurumu ödemeleri: Emekli maaşı, maluliyet aylığı gibi ödemeler.
- Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar: İş kazası tazminatı gibi ödemeler.
- Kişisel malların gelirleri: Örneğin, eşlerden birine miras kalan evin kira geliri.
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler: Evlilik içinde maaşla alınan arabanın satılmasıyla elde edilen para.
Kişisel Mal Sayılanlar:
- Eşlerden birinin yalnızca kişisel kullanımına yarayan eşyalar: Giysiler, takılar (istisnalar hariç).
- Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan mallar: Evlenmeden önce sahip olunan ev, araba.
- Miras yoluyla veya karşılıksız kazandırma ile elde edilen mallar: Aileden kalan miras, bağış veya hediyeler.
- Manevi tazminat alacakları: Bir davadan kazanılan manevi tazminat.
- Kişisel malların yerine geçen değerler: Miras kalan arsanın satılmasıyla elde edilen para.
Boşanmada Mal Paylaşımında Sıkça Sorulanlar: Kredi, Takılar ve Şirket Hisseleri
Teorik bilgiler kadar, pratikte sıkça karşılaşılan durumlar da önemlidir. Krediyle alınan ev, düğün takıları gibi konular, mal paylaşımı davalarının merkezinde yer alır.
Merak edilen bir diğer konu ise, boşanmada mal rejimi tasfiyesi sürecinin nasıl işlediğidir. Bu konuda daha detaylı bilgi için Boşanmada Mal Rejiminin Tasfiyesi ve Haklarınız başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Krediyle alınan ev boşanmada ne olur? Evin evlilik birliği içinde alınması durumunda, evlilik süresince ödenen kredi taksitleri edinilmiş maldan karşılandığı için bu ödemeler paylaşıma tabidir. Evin peşinatı kişisel mal ile ödenmişse, bu miktar o eşe iade edilir. Kalan değer ise eşit olarak paylaşılır.
Düğün takıları kime aittir? Yargıtay kararlarına göre, kadına takılan her türlü ziynet eşyası (bilezik, kolye, küpe vb.) onun kişisel malı sayılır. Erkeğe takılanlar ise erkeğin kişisel malıdır. Kime takıldığı belli olmayan (sandığa atılan altın vb.) takılar ise ortak mal kabul edilebilir. Bu nedenle bir ziynet alacağı davası açılması gerekebilir.
Boşanmada arabayı kim alır? Arabanın kimin üzerine kayıtlı olduğunun önemi yoktur. Eğer araba evlilik birliği içinde edinilmiş mallarla (maaş, birikim vb.) alınmışsa, değeri yarı yarıya paylaşılır. Fiziksel olarak kimin alacağı ise eşlerin anlaşmasına veya mahkeme kararına bağlıdır.
Şirket hisseleri nasıl paylaşılır? Evlilik sırasında kurulan veya hisseleri satın alınan şirketin değeri de paylaşıma dahildir. Şirketin mal rejimi sona erdiği andaki değeri uzman bilirkişilerce hesaplanır ve bu değer üzerinden eşin katkı payı alacağı belirlenir.
Eşten Mal Kaçırma Durumunda Hukuki Süreç: Mal Rejimi Tasfiyesi Davası
Bazı durumlarda, eşlerden biri boşanma sürecinde mal paylaşımını azaltmak amacıyla mal varlıklarını üçüncü kişilere devredebilir. Bu durum, hukuken “eşten mal kaçırma” olarak adlandırılır ve yasal koruma altındadır. Boşanma davası açılmadan önce veya dava sırasında yapılan bu tür hileli devirler geçersiz sayılabilir.
Mal kaçırıldığını düşünen eş, eşten mal kaçırma davası açarak bu devirlerin iptalini veya devredilen malın değerinin mal paylaşımı hesaplamasına dahil edilmesini talep edebilir. Bu davada, devrin kötü niyetle yapıldığının ispatlanması önemlidir. Bu gibi durumlar, süreci oldukça karmaşık hale getirebilir.
Eşten mal kaçırma eylemleri ve hukuki sonuçları hakkında daha fazla bilgi için Boşanmada Mal Kaçırma ve Hukuki Haklarınız başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Yargıtay Kararları Işığında Mal Paylaşımında Kritik Noktalar
Mal paylaşımı davaları, kanun maddelerinin yanı sıra Yargıtay’ın oluşturduğu içtihatlarla şekillenir. Yargıtay kararları, benzer davalarda emsal teşkil eder ve hukuki süreçte yol göstericidir.
Yargıtay’ın vurguladığı bazı kritik noktalar şunlardır:
- Mal Rejiminin Sona Erme Anı: Mal rejimi, boşanma davasının açıldığı tarihte sona erer. Bu tarihten sonra edinilen mallar paylaşıma dahil edilmez.
- Değerleme Tarihi: Paylaşıma konu malların değeri, davanın sona erdiği en yakın tarihteki piyasa (sürüm) değerlerine göre hesaplanır.
- İspat Yükü: Bir malın kişisel mal olduğunu iddia eden eş, bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Aksi halde o malın edinilmiş olduğu kabul edilir.
- Katkı ve Değer Artış Payı: Bir eşin, diğer eşin kişisel malının edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına katkıda bulunması durumunda, bu katkı oranında alacak talep etme hakkı doğar.
Boşanmada mal paylaşımı, teknik detaylar içeren ve uzmanlık gerektiren bir alandır. Sürecin adil ve hakkaniyetli bir şekilde sonuçlanması için bir avukattan hukuki destek alınması büyük önem taşımaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Boşanmada hangi mallar ortak sayılır ve paylaşılır?
Evlilik birliği içinde, eşlerin çalışmasının karşılığı olan maaş, prim gibi gelirlerle alınan veya bu gelirlerle yapılan birikimler (ev, araba, bankadaki para, yazlık, hisse senedi vb.) edinilmiş mal sayılır ve boşanmada ortak kabul edilerek paylaşıma dahil edilir.
Edinilmiş mallara katılma rejiminde paylaşım oranı nedir?
Bu rejimde yasal paylaşım oranı eşittir. Boşanma davasının açıldığı tarih itibarıyla mevcut olan edinilmiş malların toplam değeri hesaplanır ve her eş, bu değerin yarısı üzerinde hak sahibi olur. Yani paylaşım oranı %50 – %50’dir.
Evlilik sırasında miras kalan veya hediye edilen mal boşanmada paylaşılır mı?
Hayır, evlilik sırasında bir eşe kalan miras veya yapılan karşılıksız kazandırmalar (bağış, hediye vb.) o eşin ‘kişisel malı’ sayılır ve boşanmada mal paylaşımına dahil edilmez. Diğer eş bu mallar üzerinde hak iddia edemez.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
