Hayalinizdeki eve veya iş yerine kavuşmak için çıktığınız tadilat yolculuğu, bazen beklenmedik sorunlarla kabusa dönüşebilir. Anlaştığınız usta veya müteahhit işi yarım bırakabilir, malzemeden çalabilir veya ayıplı iş yapabilir. Peki, ödediğiniz paranın karşılığını alamadığınızda, usta işi yarım bıraktı dediğinizde veya müteahhit sözleşmeye uymadı durumunda ne yapabilirsiniz? Bu yazıda, ayıplı tadilat dava süreçleri başta olmak üzere, eser sözleşmesi ayıp hükümleri çerçevesinde yasal haklarınızı ele alacağız.
Giriş: Tadilat Sürecinde Yaşanan Yaygın Sorunlar
Tadilat süreçleri özen ve dikkat gerektirir. Ancak planlama ne kadar iyi olursa olsun, bazen işler ters gidebilir. En sık karşılaşılan sorunlar şunlardır:
- İşin zamanında bitirilmemesi.
- Anlaşılan kalitede malzeme kullanılmaması.
- İşçiliğin kötü veya eksik olması (ayıplı iş).
- Usta veya müteahhidin işi tamamen yarım bırakması.
- Anlaşılan ücretten fazla para talep edilmesi.
- Tadilat sırasında mevcut eşyalara veya yapıya zarar verilmesi.
Bu gibi durumlarda mağdur olmamak için haklarınızı bilmeniz kritik önem taşır. Özellikle ayıplı tadilat dava süreçlerine başvurmadan önce atılması gereken adımlar vardır.
Tadilat Sözleşmesi: Yasal Dayanak Nedir? (Eser Sözleşmesi Ayıp)
Usta, müteahhit veya bir firma ile anlaştığınız tadilat işleri, hukuken eser sözleşmesi kapsamına girer. Bu sözleşme türü, Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Anlaşmanızın yazılı olması şart olmasa da, ispat kolaylığı açısından şiddetle tavsiye edilir.
Eser Sözleşmesi Nedir?
Eser sözleşmesi, yüklenicinin (usta/müteahhit) bir ücret karşılığında bir eser meydana getirmeyi ve iş sahibinin de (siz) bu eser karşılığında bedel ödemeyi üstlendiği bir sözleşmedir. Tadilat işleri, tam olarak bu tanıma uyar. Yüklenici, belirli bir sonucu (tadilatı tamamlanmış mekan) taahhüt eder.
Yüklenicinin (Usta/Müteahhit) Borçları Nelerdir?
Eser sözleşmesi kapsamında yüklenicinin temel borçları şunlardır:
- Sadakat ve Özen Borcu: İşi yaparken sizin menfaatlerinizi gözetmeli, işi özenle yapmalıdır. Malzeme seçiminde, işçilikte bu özeni göstermelidir.
- Eseri Teslim Borcu: Anlaşılan sürede ve anlaşılan niteliklerde (kusursuz olarak) eseri tamamlayıp size teslim etmelidir.
- Ayıptan Sorumluluk Borcu: Teslim edilen eserdeki ayıplardan sorumludur. İşte bu nokta, eser sözleşmesi ayıp kavramının temelini oluşturur.
Ayıplı İş Nedir? Tadilatta Ayıp Türleri
Ayıp, eserin sözleşmede kararlaştırılan nitelikleri taşımaması veya taşıması gereken objektif özellikleri taşımamasıdır. Kısacası, işin kusurlu veya eksik olmasıdır. Ayıplar genellikle ikiye ayrılır:
Açık Ayıp
Eserin teslimi sırasında ilk bakışta veya basit bir muayene ile anlaşılabilen ayıplardır. Örneğin:
- Boya badananın dalgalı olması.
- Kırık veya çatlak fayans döşenmesi.
- Pencerenin kapanmaması.
Açık ayıpları fark ettiğinizde, durumu makul bir süre içinde yükleniciye bildirmeniz (ihbar etmeniz) gerekir.
Gizli Ayıp
Teslim sırasında fark edilemeyen, ancak kullanımla birlikte veya zamanla ortaya çıkan ayıplardır. Örneğin:
- Su tesisatındaki sızıntının bir süre sonra duvarı nemlendirmesi.
- Yanlış malzeme kullanıldığı için parkelerin kısa sürede kabarması.
- Elektrik tesisatındaki sorunun sonradan ortaya çıkması.
Gizli ayıplar ortaya çıkar çıkmaz derhal yükleniciye bildirilmelidir. Gizli ayıp durumlarında haklarınızı nasıl kullanacağınız hakkında daha fazla bilgi için Gizli Ayıp, Satıcının Sorumluluğu ve Haklarınız yazımıza göz atabilirsiniz.
Usta İşi Yarım Bıraktı veya Ayıplı İş Yaptı: Haklarınız Neler?
Karşılaştığınız sorun ister işin yarım bırakılması, ister ayıplı ifa olsun, Borçlar Kanunu size önemli haklar tanımaktadır. Usta işi yarım bıraktı veya ayıplı iş yaptıysa şu adımları izlemelisiniz:
1. Ayıbı İhbar Etme (Bildirme) Yükümlülüğü
Her şeyden önce, fark ettiğiniz ayıbı veya eksikliği yükleniciye bildirmeniz şarttır.
- Açık ayıplar için teslimden sonra makul bir sürede.
- Gizli ayıplar için ortaya çıkar çıkmaz, derhal.
Bu bildirimi yazılı olarak (örneğin noter ihtarnamesi ile) yapmak, ileride ispat açısından çok önemlidir. İhbarda, tespit ettiğiniz sorunları net bir şekilde belirtmelisiniz.
2. Seçimlik Haklarınız (Borçlar Kanunu Madde 475)
Ayıbı usulüne uygun olarak bildirdikten sonra, aşağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabilirsiniz:
- Sözleşmeden Dönme: Eğer ayıp, eserin kullanım amacını ortadan kaldıracak kadar önemli ise veya iş sahibi için kabul edilemez nitelikteyse, sözleşmeden dönebilirsiniz. Bu durumda, verdiğiniz bedelin iadesini talep edebilirsiniz. Ancak, eserin sizin taşınmazınız üzerinde yapılmış olması (tadilat gibi) ve sökülüp kaldırılmasının aşırı zarara yol açacağı durumlarda dönme hakkı genellikle kullanılamaz.
- Bedel İndirimi İsteme: Ayıbın derecesine göre, ödediğiniz veya ödeyeceğiniz bedelden indirim yapılmasını talep edebilirsiniz. İndirim oranı, ayıbın eserin değerini düşürme oranına göre belirlenir.
- Ücretsiz Onarım İsteme: Eğer aşırı bir masraf gerektirmiyorsa, yükleniciden tüm masrafları kendisine ait olmak üzere eseri ücretsiz olarak tamir etmesini isteyebilirsiniz. Bu, en sık başvurulan yollardan biridir.
- Tazminat İsteme: Yukarıdaki seçimlik haklarla birlikte veya ayrıca, ayıplı iş nedeniyle uğradığınız diğer zararların tazminini de talep edebilirsiniz. Örneğin, ayıplı tesisat nedeniyle bozulan eşyalarınızın bedeli gibi. Bu konuda daha fazla bilgi için Tazminat Hukuku ve Maddi Zararlar kategorimizi inceleyebilirsiniz.
Önemli Not: Bu haklardan sadece birini seçebilirsiniz. Örneğin, hem bedel indirimi isteyip hem de ücretsiz onarım talep edemezsiniz. Seçiminizi yaptıktan sonra (genellikle) geri dönemezsiniz.
Müteahhit Sözleşmeye Uymadı: İzlenecek Adımlar
Müteahhit sözleşmeye uymadı ise veya usta ile aranızdaki anlaşmazlık çözülemiyorsa, şu adımları atmanız gerekebilir:
Adım 1: İhtarname Göndermek
Yukarıda belirttiğimiz ayıp ihbarını veya taleplerinizi içeren resmi bir noter ihtarnamesi göndermek, sürecin ilk ve en önemli adımıdır. İhtarnamede:
- Sorunları (ayıp, eksik iş, gecikme vb.) net bir şekilde açıklayın.
- Talebinizi (onarım, bedel indirimi, sözleşmeden dönme vb.) belirtin.
- Talebinizin yerine getirilmesi için makul bir süre verin.
Bu ihtarname, olası bir davada sizin iyi niyetli olduğunuzu ve karşı tarafı uyardığınızı gösteren güçlü bir delildir.
Adım 2: Arabuluculuk Süreci
Ticari davalarda olduğu gibi, tüketici uyuşmazlıklarının birçoğunda da dava açmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorunludur. Tadilat işleri genellikle tüketici işlemi sayılır. Arabuluculuk, tarafların bir araya gelerek anlaşmaya çalıştığı daha hızlı ve daha az masraflı bir yöntemdir.
Adım 3: Ayıplı Tadilat Davası Açmak
İhtarnameye rağmen sorun çözülmezse veya arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa, ayıplı tadilat dava yoluna gitmeniz gerekir.
- Uyuşmazlığın değerine göre Tüketici Hakem Heyeti‘ne başvurabilirsiniz. Başvuru süreci hakkında bilgi için Tüketici Hakem Heyetine Başvuru Rehberi yazımıza bakabilirsiniz.
- Belirli bir miktarın üzerindeki uyuşmazlıklar için Tüketici Mahkemeleri‘nde dava açmanız gerekir.
Davada, bilirkişi incelemesi yapılarak ayıbın varlığı, niteliği ve taleplerinizin haklılığı değerlendirilir. Genel hukuki süreçler hakkında Medeni Hukuk ve Uygulamaları kategorimizden de fikir edinebilirsiniz.
Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Önleyici Tedbirler
Bu tür sorunlarla karşılaşma riskini azaltmak için bazı önlemler alabilirsiniz:
- Yazılı Sözleşme Yapın: Mutlaka işin kapsamını, kullanılacak malzemeleri, süreyi, ödeme planını ve garanti koşullarını içeren detaylı bir yazılı sözleşme yapın.
- Referans Kontrolü: Anlaşmadan önce usta veya müteahhidin referanslarını kontrol edin, önceki işlerine göz atın.
- Ödemeleri Aşamalı Yapın: İşin tamamını bitmeden tüm parayı ödemeyin. Ödemeleri, işin tamamlanan aşamalarına göre yapın. Son bir kontrol yapmadan son ödemeyi gerçekleştirmeyin.
- İletişimi Yazılı Sürdürün: Mümkün olduğunca e-posta veya mesaj gibi yazılı iletişim kanallarını kullanın.
Sonuç: Haklarınızı Bilin ve Koruyun
Ev tadilatı sürecinde işlerin ters gitmesi can sıkıcıdır. Ancak usta işi yarım bıraktı, müteahhit sözleşmeye uymadı veya ayıplı iş yaptı diye çaresiz değilsiniz. Türk Borçlar Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, size önemli haklar tanımaktadır.
Eser sözleşmesi ayıp hükümlerini bilmek, ayıbı zamanında ve usulüne uygun ihbar etmek, seçimlik haklarınızı doğru kullanmak ve gerektiğinde ayıplı tadilat dava sürecini başlatmak, mağduriyetinizi gidermenin anahtarıdır. Unutmayın, haklarınızı bilmek ve doğru adımları atmak, tadilat kabusunu çözüme kavuşturabilir.
Yasal haklarınız ve süreç hakkında daha fazla bilgi ve hukuki destek için bir avukata danışmanız her zaman en sağlıklısıdır.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Özel durumlarınız için mutlaka bir avukata danışınız.
- Bu içeriği beğendiyseniz, yorum bırakmayı ve paylaşmayı unutmayın!
- E-posta bültenimize kaydolarak benzer içeriklerden haberdar olun.
- Konu ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçin!
- Bu sitede yayımlanan yazıların tamamı veya bir kısmı, Çakır Lex Hukuk Bürosu’nun yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz veya dağıtılamaz. İzinsiz kullanım halinde ilgili kişi veya kurumlar hakkında tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı bildiririz.
Geri bildirim: Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi: Haklar Ve Riskler